Een gezonde veehouderij voor de komende decennia

Open brief Johnny Hogenkamp:

Een stormvloed aan reacties naar aanleiding van de ronde-tafel-discussie met landbouwwoordvoerders van de Tweede Kamer en deskundigen uit de melkveehouderij, afgelopen vrijdagmiddag in Montfoort. Vakantie, reces of niet, de tijd is juist nu rijp om knopen te tellen en stappen te zetten. Het is immers al vijf over twaalf geweest.

Ik wil de trouwe lezers van onze nieuwsbrief mijn pleidooi niet onthouden, staat integraal genoteerd hieronder opgenomen:

Win-win

Op uitnodiging van Tweede Kamer landbouwwoordvoerders een rondetafelgesprek gehad. Hoe herkenbaar wat zich nu in de melkveehouderij afspeelt.

Buitenstaander
Toewijzing rechten, knelgevallen, generieke korting, afroming, grondgebondenheid, kringloopwijzer, het kwam allemaal voorbij en hoe herkenbaar voor varkenshouders. De discussie ging in principe alleen melkveehouders aan, maar je ontkomt niet aan een doorkijk naar andere sectoren. Als “buitenstaander” schets ik even een inkijk in de discussie die gevoerd werd met mannen van (Z)LTO en NMV, LEI, Natuur en Milieu, CLM, accountants, adviesbedrijven, maar ook nog een Gedeputeerde uit Groningen en ons eigen POV/NVV/LTO.

Knelgevallen
Het begon gelijk goed, er werd al in het begin door een deelnemer gepleit voor een ruime knelgevallenregeling, hieronder moeten alle leegstaande boxen vallen alsook vergunningen die reeds onderweg zijn…. Naar schatting is dan gelijk de eerste 20% overschrijding van het plafond al binnen. Terecht vroeg het CLM hoe deze overproductie gecompenseerd moet worden, antwoord: “een generieke gelijke korting bij alle melkveehouders”. Dat iedereen daarmee een financieel knelgeval wordt, werd voor lief genomen.

Grondgebonden
Het pleidooi van de Groningse gedeputeerde om grondgebonden bedrijven en regio’s te ontzien, kreeg geen enkele bijval. Volgens de aanwezige politici zijn de Noordelijke provincies milieutechnisch nog intensiever dan Brabant. Het gaat dus gebeuren dat een melkveehouder met 50 koeien en 30 hectare grond toch nog 10 koeien in moet leveren danwel rechten bij moet kopen. Ik keek hier wat vreemd van op, maar de andere aanwezigen totaal niet. De handel op zich ligt wel zwaar op de maag bij velen.

Groeistuipengeld
Handel laat geld stromen naar stoppers en kost de blijvers klauwen vol geld, wat er met een melkprijs van amper 30 cent niet is. Het LEI nuanceerde dit en ik ben het met hen eens. Geld vloeit altijd naar de meest beperkende factor, of dat nou melkquotum, grond of fosfaatrechten zijn. Zelf heb ik vaker gesteld dat een doorsnee boer ca. 30.000 euro per jaar van de winst onttrekt voor privé en het surplus besteed aan groei van het bedrijf. Ik heb dat ook wel groeistuipengeld genoemd. Niemand vind het slim, maar we doen er allen aan mee.

Ammoniak
Twijfels bij het fosfaatplafond werden weggenomen, bovendien blijkt de rundveehouderij ook al door zijn ammoniakplafond te breken. Behalve de NMV waren er mede om deze reden geen voorstanders van het permanent loslaten van de schotten tussen sectoren. Het gelijke speelveld van de NMV in fosfaatrechten was ook een bijzondere. De NVV vroeg zich terecht af waarom dat dan niet gold toen het boer-boer-transport en derogatie betrof. Een door mij bepleite interventie van een korte periode kreeg eerste bijval.

Doorstart
Voor de liefhebbers hieronder een afschrift van mijn betoog. Denk dat de tijd juist nu rijp is om knopen te tellen en stappen te zetten. Binnen een dag al richting de 20.000 lezers op Boerderij.nl. Afgelopen zaterdag al eerste mails van aanwezige Kamerleden en melkveemannen. Een afschrift hier is dan ook wel op zijn plaats voor de complete context. Het gaat niet enkel om het failliet zijn, maar veel meer om een gezonde doorstart. Ik ben ervan overtuigd dat we met een goed boerenplan de druk van de ketel kunnen halen voor zowel de melkvee- als varkenshouderij.

Afschrift Pleidooi FarmFocus:

Geachte landbouwwoordvoerders met een warm boerenhart, FarmFocus, 10 juli 2015

Ik ben varkenshouder in een melkveerijke regio en zie de melkveehouders de zelfde fuik in gedreven worden als ons. Kosten- op kostenstapeling en vervolgens verkopen op een vrije wereldmarkt (voor een kwartje per liter). Dat er in ons land vormen van productiebeperking moeten zijn is helder, de individu voelt zich niet verantwoordelijk voor landelijke overbevolking, zelfs een boer is niets menselijks vreemd. We leven in een klein land met enorme concentraties aan mensen en dieren. De grote exporterende landbouwbranche is de motor van de Nederlandse economie. Jammer genoeg is er een keerzijde, ons land blijkt te klein voor de enorme boerendrive. De staatssecretaris kent geen ander middel als afremmen door kostenverzwaring, dit keer fosfaatrechten voor melkvee. Goed onderbouwd, maar de dood in de pot. Waar productiemiddelen gelimiteerd zijn, melkquotum, grond en fosfaatrechten, vloeit enorm veel geld uit de sector. Ik pleit ervoor dat de melkveehouderij groeiruimte geboden wordt tegen meer acceptabele prijzen. Veel varkenshouders willen vandaag graag stoppen, maar kunnen dit financieel niet. Dit komt het welzijn van het gezin en de dieren niet ten goede en verpauperde stallen ontsieren het landschap. Op vrijwillige basis kan echter een grote win/win situatie geschapen worden voor zowel melkvee- als varkenshouders.

Na dertig jaren ervaring durf ik te stellen dat de varkenshouderij Nederland anno 2015 failliet is, niet omdat de opbrengsten te laag zijn of dat wettelijke kostenverzwaringen ongegrond zijn. Nee, de marges zijn volledig verdampt en komen niet weer terug als we de huidige weg vervolgen. Ik wil bij het faillissement niet te lang stil staan, het is reeds vijf over twaalf, we zijn toe aan een doorstart op nieuwe leest. Niet enkel middels een transitie naar nog hogere vleesconcepten, dit is met een export van 80% slechts weggelegd voor maximaal 20% van de varkens. De varkensstapel in het overbevolkte en overgereguleerde Nederland is domweg te groot voor een gezond inkomen. Ik pleit voor een korte interventieperiode, waarbij hongerige melkveehouders, al dan niet knelgeval, kunnen opteren voor productieruimte van varkenshouders die voor een eerlijke prijs graag willen stoppen. Middels een tender plaatsen op geheel vrijwillige basis varkenshouders en melkveehouders, eventueel ook lagere overheden, zelf hun prijzen. Waar deze matchen worden er gedurende de interventie deals gesloten. Varkenshouders leveren hun productieruimte, stallen en vergunningen, in. Na de interventieperiode gaan de schotten weer tussen de sectoren opdat blijvers geen nadelen ondervinden.

Geachte landbouwwoordvoerders, laat uw hart en uw verstand samenwerken. Kijk niet enkel naar de korte termijn, maar beijver een gezonde veehouderij voor de komende decennia. Haal middels een eenmalige vrijwillige herschikking van productieruimte de druk van de ketel en laat het geld niet weer de handel in stromen.

Dank u wel.

Met vriendelijke groet,
Johnny Hogenkamp