Live updates

Hard werken, weinig verdienen, steeds strengere regels, grondhonger en ook nog die stikstofcrisis. Welke jongere wil er in godsnaam nog boer worden?

Veel werk, weinig verdienen. Neem daarbij strenger wordende wet- en regelgeving, grondhonger en een stikstofcrisis, en het mag duidelijk zijn: boeren is iets voor de liefhebbers geworden. Wie wil er nog boer worden? Zorgen over het voortbestaan van boerenbedrijven leidde donderdag tot een brandbrief van de Raad voor de Leefomgeving en Infrastructuur aan demissionair landbouwminister Schouten. Het dringende advies: geef boeren perspectief. Veel van de boeren weten door voortdurende veranderingen in de wet- en regelgeving en de markt niet waar ze aan toe zijn. Het resultaat is dat het doen van duurzame en zinvolle investeringen steeds lastiger is gebleken en dat agrarische ondernemers zich steeds minder gewaardeerd voelen. Dat levert de nodige problemen op bij de bedrijfsopvolging. 59 procent van de boerenbedrijven met een bedrijfshoofd van 55 jaar of ouder heeft geen opvolger, constateerde het Centraal Bureau voor de Statistiek eerder dit jaar. Van de 52 duizend boerenbedrijven staat het voortbestaan van zo’n 16 duizend op de tocht.

Hoge Raad: overheid moet gelijke kansen bieden bij gronduitgifte

De overheid moet gelijke kansen bieden bij de uitgifte van grond. Dat heeft de Hoge Raad, de hoogste Nederlandse rechter, bepaald. Het Financieele Dagblad schrijft dat de uitspraak grote gevolgen kan hebben voor huidige en toekomstige woningbouw. Volgens de krant komt de Nederlandse ambitie om in tien jaar een miljoen woningen te bouwen in gevaar door deze uitspraak. Gemeenten mogen door de uitspraak niet langer direct grond verkopen aan ontwikkelaars, want andere partijen moeten volgens de rechter gelijke kansen krijgen bij de aanbesteding. "Dit kan grote gevolgen hebben voor de woningbouw, maar het hangt er wel echt van af hoe betrokkenen hierop gaan reageren", zegt universitair hoofddocent bestuursrecht Annemarie Drahmann van de Universiteit Leiden. "Advocaten, vastgoedbedrijven en gemeenten zijn nu aan het kijken: wat gaat deze nieuwe hoofdregel betekenen in de praktijk." Corruptie voorkomen De overheid moet zich volgens de Hoge Raad ook bij het sluiten van contracten houden aan beginselen van behoorlijk bestuur, waaronder het beginsel van gelijke kansen. Je mag niet zomaar een contract met één partij sluiten, zonder dat andere partijen hun interesse konden tonen. Het gelijkheidsbeginsel moet corruptie binnen de overheid voorkomen. De uitspraak geldt alleen voor projecten waar de gemeenten de grond in eigen handen heeft. Voor grondverkopen door particulieren, projectontwikkelaars of agrariërs geldt dit dus niet. Schaarse vergunningen De Hoge Raad verwijst in de uitspraak naar een eerdere bestuursrechtelijke uitspraak van de Raad van State uit 2016. Hierin is bepaald dat de overheid gelijke kansen moet bieden bij het verlenen van kansspelvergunningen. Van zo'n vergunning is er binnen een gemeente vaak maar één beschikbaar, waardoor het bieden van gelijke kansen noodzaak is. Nu geldt de regel ook voor het sluiten van contracten. De Hoge Raad biedt op de algemene regel van gelijkheid wel een uitzondering. Als er maar één partij voor de aanbesteding in aanmerking kán komen, dan mag een uitzondering gemaakt worden. De overheid zal dit wel moeten motiveren. Het FD schrijft dat bij tal van lopende bouwprojecten nu moet worden bekeken of aan de nieuwe eis is voldaan. Drahmann nuanceert dit: "Het zou kunnen dat vastgoedpartijen procedures willen starten tegen concurrerende bedrijven, omdat ze vinden dat er geen gelijke kansen waren bij de verkoop. Ik hoop dat ze met de huidige wooncrisis vooral vooruitkijken." Maar ook zij denkt dat het bij sommige bouwprojecten wel tot vertraging gaat leiden: "Ik ben niet zo bang voor contracten die al gesloten zijn, meer voor die nog gesloten moeten worden. Het kan zijn dat gemeenten door de uitspraak geschrokken zijn dat ze het anders moeten inrichten, maar nog niet weten hoe. Dat kan leiden tot verlamming. Ook is nog niet helemaal duidelijk hoe de uitzondering geïnterpreteerd wordt. Dat soort dingen kosten tijd." 'Veel transparanter' Er is volgens Drahmann wat weerstand omdat een aanbestedingsprocedure door sommigen wordt gezien als omslachtig en tijdrovend. "De uitspraak verplicht echter daar niet toe", zegt Drahmann, "Je kan het ook doen via loting, wat sommige gemeenten al doen. Dat is helemaal niet zo ingewikkeld en maakt het veel transparanter. In het algemeen is deze uitspraak daarom goed nieuws voor de sector." Drahmann zegt dat een projectontwikkelaar tot nu toe grond kon aankopen als die zich als eerste meldde, waarbij de juiste connecties binnen de gemeente een belangrijke rol spelen. "Door middel van een open selectieprocedure maakt iedereen kans. Ook burgerinitiatieven. Dat is iets om toe te juichen." Dat het kan, bewijst het Rijksvastgoedbedrijf. Op de website biedboek.nl bieden zij hun aanbod aan onroerende zaken al jarenlang aan. Drahmann: "Het zou heel goed zijn voor de Nederlandse woningmarkt als we in de toekomst op deze regel alert zijn en aan de bel trekken als er wat misgaat, maar het verleden laten rusten."

​Ameco blijft in programma’s voor weidevlees

Na een korte proefperiode is Ameco uit het weidevleesproject van Albert Heijn en A-ware gestapt. De slachterij van VanDrie Group blijft wel deelnemen in andere initiatieven rondom de verwaarding van vlees van weidekoeien. Dit najaar presenteerden Albert Heijn en A-ware hun plannen voor het programma ‘Beter voor Koe, Natuur & Boer’. Melkveehouders die voldoen aan de voorwaarden krijgen 5 cent per kilo melk extra. Als vervolg hierop willen de initiatiefnemers het restproduct van deze keten – de weidekoe – verwaarden. Slachterij Ameco en Heijdra zouden de slacht van de koeien op zich nemen. Per 30 november 2021 zijn echter alle contracten verbroken van melkveehouders die zich hadden aangemeld voor de nieuwe vleesketen. Deze twee deelnemende slachterijen zijn nu ingewisseld voor Vion. Volgens Melk van het Noorden komt de wijziging doordat de veehandel onrust heeft gezaaid onder deelnemende boeren waardoor het animo afnam. Binnen de eerste opzet van het weidevleesproject zou immers de handel komen te vervallen. Boeren kregen oorspronkelijk een premie van 115 euro per slachtkoe en het wegvallen van de handelscommissie zou nog eens 45 per koe opleveren, aldus Melk van het Noorden. In de nieuwe opzet blijft de premie per aangeleverde koe 115 euro, maar de veehouder draait zelf op voor de kosten voor transport, commissie en slacht van de koe, gemiddeld ongeveer 75 euro. De veranderde deelnamevoorwaarden zijn voor Ameco reden om uit het project te stappen. Ameco blijft met andere leveranciers en afnemers samenwerken in de afzet en verwaarding van weidekoeien. De slachterij van VanDrie Group heeft zelf ook het Hollands weiderund kwaliteitsprogramma. “Leveranciers van weidekoeien zijn vanzelfsprekend bij ons aan het juiste adres voor de optimale verwaarding van hun vee”, aldus een woordvoerder. Eind oktober heeft Ameco aanpassingen verricht in het productieproces en het kwaliteitsborgingsysteem zodat de slachterij weideganggaranties kan afgeven.