​‘Inkrimping veestapel? Hoe dom kun je zijn’

Jan Cees Vogelaar verbaast zich over het feit dat het Nederlandse stikstofbeleid is gebaseerd op een theoretisch model dat volgens hem niet klopt.

In opdracht van het Mesdagfonds, waarvan hij voorzitter is, gaat de Universiteit van Amsterdam de werkelijke depositie van stikstof meten. Dit kan volgens hem voor verrassende uitkomsten zorgen. De roep om inkrimping van de veestapel is daarom uiterst voorbarig.

De PAS is afgeschoten, grote infrastructurele projecten dreigen niet door te gaan zoals de verbreding van de A12 en A27, vliegveld Lelystad en vliegbasis Twente. De roep om inkrimping van de veestapel wordt steeds luider. Is dat terecht?
“Hoe dom kun je zijn. Inkrimping van de veestapel wordt geroepen door vegetarische en veganistisch ingestelde groeperingen. Nu de PAS is afgeschoten wordt dat gegeven weer misbruikt om te pleiten voor minder dieren in Nederland. Het zijn onderbuikgevoelens. Wat er in Nederland aan de hand is, is een gevecht om de ruimte. Natuur-milieuorganisaties willen meer natuur. Dat betekent in hun ogen minder landbouw. De vraag is echter of stikstof het probleem is.”

Hoezo?
“De depositie van stikstof in Nederland is nog nooit gemeten. Geen overheid of onderzoeksinstelling heeft dit ooit gedaan. In Nederland werken we met het rekenmodel van het RIVM en Wageningen UR. Maar dat is een theoretische benadering waarvan je je sterk kunt afvragen of die klopt. Het is een black box. Er wordt verondersteld dat er 20 tot 30 kg stikstof per hectare neerslaat in Nederland. Maar als je naar de totale stikstofinput en stikstofoutput van Nederland kijkt, dan zou je verwachten dat dit hoogstens 8 á 9 kg zou zijn.”

Wat is uw redenatie?
“Staan de bossen in Nederland er slechter voor dan een halve eeuw geleden? In de jaren tachtig hadden we het over zure regen door ammoniak en uitlaatgassen die de natuur aantast. Nu hebben we het over stikstof en krijgt de landbouw de schuld. Tussen de jaren vijftig/zestig van de vorige eeuw en nu hebben we 500.000 hectare meer natuur en hetzelfde aantal hectare minder landbouw in Nederland. Het aantal koeien is nu hetzelfde als toen. Het aantal varkens is weliswaar 3 miljoen dieren hoger, maar die worden nu op een heel andere manier gehouden dan vroeger. Het aantal inwoners in Nederland is ondertussen wel gestegen van 13 miljoen naar 17 miljoen. En we hebben geen 500.000 auto’s maar 9 miljoen. Schiphol vervoert geen 365.000 passagiers maar 71 miljoen. Als je echt wilt weten wat er op de natuur valt, moet je gaan meten en bepalen waar die depositie vandaan komt.”

En dat gaat u doen?
“Ja, met het Mesdag-Zuivelfonds hebben we een budget bij elkaar gekregen om de depositie van stikstof in Nederland te gaan meten. Ook gaan we bekijken of we met isotopen kunnen bepalen waar de stikstof vandaan komt: van de industrie, auto’s, vliegtuigen, de Noordzee of van de landbouw. In januari volgend jaar willen we starten met meten.”

Is de overheid geïnteresseerd in dit onderzoek?
“We hebben de overheid geïnformeerd maar er is weinig belangstelling. De overheid blijft liever rekenen met de huidige modellen en is bang voor een onwelgevallige uitkomst. Ook voor natuur- en milieuorganisaties, het RIVM en Wageningen geldt dat. Het ammoniakbeleid is al jaren de melkkoe van Wageningen UR. Er is de laatste dertig jaar meer dan een miljard euro naar toe gegaan voor onderzoek. Wageningen is er bij gebaat dat het probleem in stand blijft.”