? Finse melkprijs zal gaan dalen ?

? Finse melkprijs zal gaan dalen ?

De Finse Kymppi- groep heeft zijn tijd als aanvoerder van de internationale melkprijsvergelijking van LTO Nederland gehad. De groep is begin dit jaar uit elkaar gegaan. Bovendien had grote concurrent Valio in 2004 al een betere melkprijs dan Kymppi. Blijft wel de vraag waarom de Finse melkprijzen altijd aanzienlijk hoger zijn dan die van de overige grote Europese verwerkers.

DOOR WIM VERSEPUT
Zeg Finse melkprijs en menige melkveehouder denkt aan de co?atie Kymppi Meijeriet. Deze groep van tot voor kort hecht samenwerkende zuivelbedrijven scoorde steevast de hoogste melkprijs in de melkprijsvergelijking van LTO nederland. Valio, veruit het grootste Finse zuivelconcern, wordt in de vergelijking wel genoemd, maar komt op de lijst niet voor. De reden daarvan is dat het voor de prijsanalisten tot nu toe gemakkelijker was om de nodige informatie van Kymppi te krijgen. Een soort noodgreep dus, zo legt een woordvoerder van LTO Nederland uit. Valio presteerde vorig jaar wel beter dan Kymppi, want Valio ?s melkprijs kwam in 2004 uit op ¤ 36,80 per 100 kilo, terwijl Kymppi bleef steken op ¤ 35,74. Desondanks was dat ook in het nieuwe LTO­ melkprijzenoverzicht weer ruimschoots goed genoeg voor de eerste plaats. De Kymppi- groep bestaat echter sinds begin dit jaar niet meer en het jongste optreden in de melkprijsvergelijking was daarmee ook het laatste. De groep van 10 ( kymppi is Fins voor ? 10 ?) raakte onderling verdeeld over de samenwerking van sommige van de bedrijven met de op ? na grootste melkverwerker Ingman. Het overleg werd daardoor bemoeilijkt, want vrijuit spreken ging niet meer, zo blijkt uit de uitleg van directietopman JormaI?van ex- Kymmpi- participant H?enlinnan Osuusmeijeri.
Deze zuivelaar heeft de banden met Ingman nauwer aangehaald, maar draait wel zelfstandig verder en beschikt ook over een eigen fabriek. Enkele andere uit de groep van 10 zijn overgestapt naar Valio dat zijn aandeel in de Finse melkplas daarmee verder heeft uitgebreid naar zo ?n 85 procent ofwel rond de 1,9 miljard kilo.
Ondanks het verscheiden van Kymppi blijft de grote vraag, wat de Finse zuivel qua prijsprestatie kan, wat de grote Europese concerns kennelijk niet kunnen. In de achtergronden van dat uitbetalingsvermogen biedt de vergelijking van LTO Nederland geen inzicht.
Zuivelmarktanalist Samin Kilpil?en van de overkoepelende organisatie van Finse landbouwco?aties Pellervo denkt dat er sprake is van een hele reeks factoren. Ten eerste heeft volgens hem de melkverwerkende industrie de afgelopen 15 jaar allesbehalve stilgezeten bij de stroomlijning van de fabrieksvestigingsstructuur. De overgebleven fabrieken zijn verhoudingsgewijs groot en werken effici?.
Cijfers van het MTT, het landbouweconomisch instituut in Helsinki, geven aan dat de zuivel sinds het begin van de jaren ? 90 zo ?n 40 procent van het aantal arbeidsplaatsen heeft geschrapt. In de voedingsindustrie als geheel is de arbeidsproductiviteit na 1995, toen Finland zich aansloot bij de EU, met 14 procent gegroeid. De productiekosten zijn daardoor laag . De consument profiteert daar ook van. ? Want de marges en de detailhandelsprijzen zijn redelijk ?, vindt Kilpil?en.
De Finse thuismarkt is bovendien vrij ge?leerd van de rest van de EU, waardoor de buitenlandse concurrentie te overzien is. De thuismarkt is voorts relatief sterk ontwikkeld, dat wil zeggen: biedt een grote afzetpotentie voor zuivelproducten, waaronder lang niet alleen kaas, maar ook producten die al dan niet biotechnologisch een meerwaarde hebben gekregen. Vloeibare zuivelproducten van buitenlandse concurrenten spelen geen rol van betekenis op de Finse markt.
De concurrentie op de Finse markt neemt echter wel gestaag toe. Buitenlandse kaas is steeds vaker te vinden in de koelvitrines van de supermarkten. 25 ?0 procent van het aanbod is import, meent Kilpil?en. Voeg daar de uitbreiding van de EU met buurlanden als Polen en de Baltische republieken, alsmede de entree van de bekende Duitse prijsvechter Lidl aan toe, en de vraag doemt op, hoe lang de Finse zuivel nog Europees melkprijskampioen kan blijven.
Het MTT zegt het zo: ? Naarmate de internationale samenwerking bij de inkoop groeit, @!#$ de Midden- Europese voedingsleveranciers met hun lagerekostenniveau op de Finse markt verder op. ? Het MTT signaleerde enkele maanden geleden, dat de detailhandel zijn greep op de binnenlandse voedingsindustrie heeft weten te versterken. Het aanbod aan huismerken van de supermarktketens groeit ten koste van A- merken.
De concentratie in de supermarktbranche gaat verder uiteraard evenmin aan Finland voorbij en hetzelfde geldt voor de verbeten prijzenslag die ketens onder elkaar aan het uitvechtenzijn. De rekening van dit alles komt voor een aanzienlijk deel terecht bij de boeren.
Het lot van de Finse zuivelco?atie Milka is een goede illustratie van deze ontwikkelingen.
Milka zag zich recent gedwongen haar fabriek te sluiten, omdat een van de leidende retailers het prijsniveau van de verwerker te hoog was gaan vinden. Milka ?s Edammer- kaas ( hoofdproduct van het bedrijf want Edammer is de populairste kaassoort in Finland) lag in de winkels voor¤ 4,95 per kilo, maar de concurrenten leverden Edammer uit Polen voor ¤ 3,95 per kilo. Daar kon en wilde Milka het niet voor doen.
De inventaris van de fabriek werd verkocht naar Rusland, de fabriek zelf schakelde met een andere eigenaar over op de vervaardiging van hondenvoer en de Milka- melkveehouders laten hun melk ? bij elkaar zo ?n 70 miljoen kilo per jaar ? voortaan afhalen door tankwagens van Valio. De co?atie is gedegradeerd tot een producentenvereniging met een collectief Valio­ lidmaatschap.
Een paar voormalige Kymppiparticipanten, zoals het bovengenoemde H?enlinnan, zet nog even door, maar de achterstand die al vorig jaar op de melkprijs van de gigant Valio is ontstaan belooft niet veel goeds. Het veel grotere Valio heeft het vermogen en de middelen om in te spelen op de zich wijzigende marktsituatie. Dat vermogen hebben de kleintjes in het geheel niet.
Niet alleen is Valio in staat zelf productievestigingen in het buitenland te starten om mee te profiteren van het lagere kostenniveau, maar het bedrijf kan ook sterk inzetten op onderzoek en ontwikkeling.
Functional foods staan bij deFinse gigant hoog in het vaandel, getuige onder meer de lactosevrije melk van het bedrijf en een serie andere patenten. Wel is het volgens alle waarnemers en ook de leiding van Valio zo, dat de melkprijs van het concern steeds meer naar die van de West­ Europese concurrenten zal toekruipen.
Het voortbestaan van het concern als zodanig loopt echter geen acuut gevaar, menen de analisten. Een wezenlijke voorwaarde is alleen dat demelkveehouderij het volhoudt. Om de dalende trend van de melkprijs te ondervangen staat ook de Finse bedrijfstak voor de noodzaak van verdere schaalvergroting.
Dat de boeren daar al mee bezig zijn wijzen de cijfers uit, maar nog steeds hebben de Finnen wat dat betreft een forse achterstand op de koplopers Denemarken, Nederland, Groot­ Brittanni?n Duitsland. Een slecht teken is bovendien dat de sector moeite heeft het nationale quotum volledig vol te melken.
-----------------------------------------------------------------------------
Powered by TECNAVIACopyright (c)2005 Agrarisch Dagblad, publicatie 22/07/2005