De goede internationale concurrentiepositie van de NL melkveehouder biedt geen garantie

Grondcapaciteit remt kansen voor melkveehouderij bij einde van Europese melkquotering

Het verdwijnen van het Europese melkquotum per 1 april 2015 zal leiden tot een nog sterkere concentratie van de productie in de belangrijkste melkproducerende gebieden in het noordwesten van Europa. In de Europese Unie is de maximale capaciteit van de grond echter bereikt en de gemiddeld hoge productiekosten ten opzichte van andere regio's in de wereld drukken de marges. Dat schrijft de Rabobank in de publicatie New Dawn for European Dairy. Volgens de bank zullen boeren in deze regio's hun extra capaciteit, die ze de afgelopen 30 jaar door middel van investeringen en inzet van technologie wisten op te bouwen, nu aanspreken.

Tussen de aankondiging van de afschaffing in 2006 en 2014 werd de melkproductie in Europa echter al met meer dan 12 miljoen ton opgeschroefd. Een groot deel van deze extra capaciteit is hiermee al benut. Is deze beschikbare capaciteit van de grond eenmaal aangeboord, dan zal de prijs van rauwe melk een flinke sprong moeten maken zodat er in grond en capaciteit geïnvesteerd kan worden om de productie verder uit te breiden. Daarnaast zijn er maatregelen nodig om te zorgen dat Europese melk concurrerend blijft op de wereldmarkt.

In de aanloop naar de afschaffing van de melkquotering hebben melkverwerkers in extra capaciteit geïnvesteerd. Het merendeel daarvan vond plaats in de bestaande belangrijke zuivelproductiegebieden in het noordwesten van Europa. De mogelijkheden die zich door de stijgende wereldwijde vraag naar zuivelproducten voordoen, vormen de belangrijkste aanjager voor uitbreiding. De meeste zuivelondernemingen anticiperen hierop door hun capaciteit uit te breiden. Daardoor ontstaan er nieuwe aanjagers van de vraag. De afschaffing van de melkquotering vormt een belangrijke stap op weg naar een gedereguleerde markt. Er blijven echter verschillende steunmechanismen en reguleringsinstrumenten uit het gemeenschappelijk landbouwbeleid van de Europese Unie van kracht.

De Rabobank verwacht dat de wereldwijde vraag op de wereldzuivelmarkt op de middellange termijn toeneemt, waarbij het samengestelde jaarlijkse groeipercentage tussen 2014 en 2020 stijgt naar meer dan 2%. Deze stijging is toe te schrijven aan de aanhoudende bevolkingsgroei, verstedelijking, globalisering en toenemende besteedbare inkomens. Hoewel de vraag stijgt, is het beeld niet louter positief. Extreme prijsschommelingen blijven hun stempel op de zuivelketens drukken. In de Europese Unie is bovendien de maximale capaciteit van de grond echter bereikt en de gemiddeld hoge productiekosten ten opzichte van andere regio's in de wereld drukken de marges.

In veel EU-regio's zullen boeren moeten concurreren met goedkopere melk uit andere productieregio's waar de consolidatie van landbouwbedrijven en de efficiencyslag sneller is verlopen. Europa houdt wel een gunstig klimaat en een goede infrastructuur die nodig is voor zuivelproductie, en zal altijd in de behoeften van de eigen lokale markten blijven voorzien. Tegelijkertijd moet er worden geïnvesteerd om de productie verder te consolideren en efficiënter te maken. Ook een ondersteunend klimaat gecreëerd door overheid en toezichthouders is onmisbaar.

De goede internationale concurrentiepositie van de Nederlandse melkveehouder biedt geen garantie voor succes over 10 jaar. Rabobank merkt op dat de Nederlandse melkveehouderij zich naast een hoge verwaarding van elke liter melk meer dan voorheen zal moeten richten op een concurrerende kostprijs per liter om zich te wapenen tegen de hoge prijsvolatiliteit en de opkomende internationale concurrentie. Schaalvergroting en productieconsolidatie om de kostprijs te verlagen zijn in Nederland niet zo eenvoudig te realiseren. Productconsolidatie heeft in Nederland in de afgelopen jaren al volop plaats gevonden.

Zie voor meer informatie de publicatie New Dawn for European Dairy op de website van de Rabobank

bron: Rabobank