PFAS-norm omhoog: 'Maar dit komt te laat, dit jaar is eigenlijk al verloren'

De verachtvoudiging van de 'PFAS-norm' zou de bouw na een impasse weer op gang moeten helpen. Toch gaat bij veel bouwbedrijven de vlag niet uit. "Dit komt gewoon te laat. Dit jaar heb je verloren", zegt Marco de Rijk van Niezen Transport.

Eerst even terug naar oktober. Toen maakten veel Nederlanders kennis met de term PFAS, een verzamelnaam voor chemische stoffen die schadelijk en vervuilend zijn. Het kabinet legde de bouw een scherpe norm op: als meer dan 0,1 microgram PFAS per kilo bouwgrond in de bodem zit, mag er geen grond meer verplaatst worden.
Concreet betekende dit dat de bouw in Nederland op zijn gat lag, want meer dan 85 procent van de getest grond zat boven die norm. Daardoor kwamen veel bouwprojecten voor bouwbedrijven, baggeraars en grondverzetsbedrijven stil te liggen.
Bronnen in Den Haag meldden gisteren dat de norm vandaag omhoog gaat naar 0,8 microgram per kilo grond. Het kabinetsbesluit hierover wordt eind van de middag verwacht. De grote vraag is nu of deze verhoging voldoende is.
'Geeft lucht, maar problemen blijven'
"Acht keer hoger, dat lijkt heel wat. Maar per saldo heb je het dan alsnog over een best lage grenswaarde", zegt Paul Vogelaar, directeur bij Van Oord, een groot baggerbedrijf. "Het geeft lucht, zeker voor kleine projecten. Maar ik denk dat er voor grotere projecten problemen blijven bestaan."
Door de omvang van Van Oord, een van de grootste baggerbedrijven ter wereld, heeft Vogelaar niet direct veel last gehad van de PFAS-maatregel. "Maar om alles goed te laten verlopen hebben we wel waardig wat extra mankracht ingezet. Dat geld krijg je niet meer terug."
Bedrijven die zich bezighouden met het verplaatsen van grond of hiervan afhankelijk zijn, zeggen inmiddels voor een miljard euro aan schade te hebben geleden. Verschillende werkgeversorganisaties bereiden daarover een claim tegen bij de overheid. Werkgevers vrezen dat de PFAS-crisis in de bouw voor het einde van het jaar zo'n 6000 banen heeft gekost.
'Had maand eerder gemoeten'
De actiegroep Grond in Verzet noemde de maatregel van het kabinet gisteren een mooi begin. "Maar of het genoeg is, weet ik nog niet", zegt woordvoerder Klaas Kooiker. "Dat hangt af van de voorwaarden die aan de norm van 0,8 zitten. Dit had een maand eerder gemoeten."
Daar sluit Marco de Rijk van Niezen Transport in Duivendrecht zich bij aan. "We hebben nog drie weken tot de kerstvakantie. Dan zijn alle aannemers twee weken dicht. Wij zijn er nu gelijk klaar voor, maar in zo'n korte periode start je niet veel projecten meer op. Dit jaar heb je dus al verder verloren."
Dit is waarom veel bedrijven nu last hebben van PFAS:
De periode waarin deze maatregel is opgelegd maakt het voor bouwbedrijven extra pijnlijk, zegt De Rijk. "De maanden september tot november is normaal om vlees op de botten te kweken voor de winter, maar dat wordt hierdoor een schraal stukje vlees."
Begin volgend jaar zijn de problemen bovendien niet voorbij. De Rijk benadrukt dat de verhoging van de PFAS-norm volgens de uitgelekte informatie een tijdelijke maatregel is.
"We moeten na de kerstvakantie verder zien. Als het een strenge winter wordt staan we alsnog te kijken. We hebben in de bouw bovendien te maken met een betaaltermijn van 60 dagen", zegt De Rijk. "In januari en februari merk je dus pas écht dat het geld niet binnenkomt."