'Schikken met justitie'

Door NICO BOUWMAN, ADVOCAAT AGRARISCH RECHT

Wie een probleem heeft met een ander, kan dat voorleggen aan de rechter. Je kunt er ook voor kiezen om het probleem onderling op te lossen, oftewel te schikken. Dat gebeurt bij geschillen tussen burgers en bedrijven onderling op grote schaal.

Wat veel mensen niet weten, is dat je in sommige gevallen ook kunt schikken met justitie. De laatste maanden draait een groot deel van de strafzaken die ik binnenkrijg, over de vraag of er geschikt moet worden of niet.

We kennen alweer bijna zes jaar het fosfaatrechtenstelsel. De Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA) controleert of veehouders voldoende fosfaatrechten hebben. Had je een tekort, dan rapporteren ze dat aan de officier van justitie. Die beslist wat hij er verder mee wil doen.

Procederen kost tijd en geld en de uitkomst is niet altijd even goed te voorspellen

Fosfaatrechten zijn productierechten en die kennen wel al langer. We hadden namelijk al eerder varkens- en pluimveerechten. Ook daar controleert de NVWA op. In mijn praktijk zag ik steeds dat bij een tekort de zaak voor de strafrechter werd gebracht.

Bij fosfaatrechten is dat anders. Als je onder een bepaalde overschrijding blijft, zie ik dat veehouders bij een geconstateerd tekort een transactievoorstel krijgen aangeboden. Dat betekent dat justitie je in de gelegenheid stelt vervolging af te kopen. Schikken dus. Je moet dan twee delen betalen: een transactie (afkoop van boete) en het berekende wederrechtelijk verkregen voordeel.

Dat laatste komt erop neer dat je naast de straf de leasekosten moet betalen aan de staat die je zou hebben betaald als je wel voldoende fosfaatrechten had geleased. Dat bedrag is vaak vele malen hoger dan de transactie. Ik zie gevallen van vele tienduizenden euro's voorbijkomen tot wel meer dan 100.000 euro.

Wat bereik je dan als je schikt en dus het transactievoorstel accepteert? Eigenlijk voorkom je alleen dat je naar de rechter moet. Je koopt verdere vervolging dus af en hebt op korte termijn duidelijkheid. Ook een geaccepteerd transactievoorstel wordt vermeld op je strafblad (Uittreksel Justitiële Documentatie), hoewel je formeel geen schuld erkent.

Schikken hoeft zeker niet verstandig te zijn, als bijvoorbeeld mijn inschatting is dat de rechter uiteindelijk milder zal zijn.