6 Waarheden over genomics!

DoorGerard Scheepens (KI Samen),

Inmiddels is de tweede genomics draai een feit en kunnen we voorzichtig aan conclusies trekken. De 40% vooruitgang, die voorspeld werd is niet uitgekomen. Sterker nog, we zijn relatief minder vooruitgegaan.

Het simpele feit wil dat men op basis van de vader en achterliggende vaders bepaald of een stier al of niet beter is dan zijn vader. Nu zijn bijna alle O Man zonen getest en daarvan zou je toch verwachten dat er een heleboel beter zouden zijn dan zijn vader. Je gaat toch niet een zoon testen, die slechter scoort dan zijn vader op genomics, want we moeten 40% vooruit. Men heeft massaal O Man zonen getest en tot dusver is er niet een zoon beter dan O Man zelf! De vermeende snelheid in de fokkerij probeert men te verkopen met de bekende voet tussen de deur en maar drukken. Als u niet meedoet, mist u zo en zoveel, binnen een paar jaar loopt u heel ver achter. Middels enkele praktijk voorbeelden wordt enig licht gebracht in deze donkere put, waarin zeer veel geld verdwijnt, zonder dat het iets oplevert voor de veeverbetering!

De 6 waarheden op een rijtje:

1) Snelheid in fokkerij – bewijs: O Man is geboren in 1998 en is de hoogste stier van Nederland. Als wij over een generatie interval van 5 jaar praten betekent dit dat wij al 2 generaties verder zijn, lees vooruit zijn. Het zou dus eigenlijk heel eenvoudig moeten zijn om een betere stier, eventueel een zoon van hem, te hebben, maar tot de dag van vandaag is dat niet gebeurd. Het geloof in snelheid zou na het debacle van proefstieren als stiervader gebruiken (wat helemaal niets opgeleverd heeft) toch minder groot moeten zijn.

2) De slechtste broer vinden – bewijs: De stier Nevermind en Neverland hadden beide een genomics fokwaarde Nevermind 102 en Neverland 86. Inmiddels zijn de dochters van deze stieren aan de melk, 153 dochters van Nevermind en 143 dochters van Neverland. De fokwaarde van beide stieren zijn flink veranderd. Nevermind is gezakt naar 79 NVI met een plusje van +5 op basis van zijn genomics. Zonder genomics is hij slechts 74! Zijn volle broer Neverland is gestegen naar 163 met een minnetje van -15, met andere woorden 178. Nu lijken twee volle broers meer op elkaar dan twee willekeurige stieren, ze hebben namelijk veel meer genen identiek! Met andere woorden, je zult minder verschillen aan treffen tussen beide stieren. Minder verschil tussen de merkers, dus makkelijker te bepalen welke van de twee de beste is. Echter wat blijkt nu, Nevermind is duidelijk minder dan voorspeld op de genen en Neverland is heel veel beter dan de genen voorspelden. Als men de “beste” genomics had gekozen, had men de minste gehouden!

3) Snelle generatie interval – bewijs: In Januari testte men een zoon van Delta Mazurka, een Goldwyn zoon, die volgens de genomics 111 benen zou krijgen, na de basis aanpassing 109. De vorige draai met slechts 15 dochters zakte hij naar 102, met een +1 op basis van zijn genomics?!? Nu met 39 gekeurde dochters is hij verder gezakt naar 100 met wederom +1 voor genomics?!? Nu is een standaard afwijking 4 punten, maar Mazurka is van 109 gezakt naar 99 (op basis van zijn gekeurde dochters), dat betekent dat hij 10 punten (2,5 standaard afwijking) lager is dan voorspeld op basis van zijn genomics!?! Waarschijnlijk is de genomics van de zoon nu dermate slecht dat hij alsnog afgevoerd mag worden! Hoe is het mogelijk dat men zonen van Butembo, Roppa en Support heeft getest, terwijl deze stieren consequent zakken, zakken en zakken bij het toenemen van het aantal dochters. De levensduur van deze stieren is voor alle drie negatief en het celgetal verslechterd per lactatie. Nu wil niemand meer een zoon van een van deze stieren hebben, dat is een feit.

4) Voorkomen van fouten – bewijs: Op zich een goed uitgangspunt het voorkomen van fouten, door het checken van de genen op individuele kenmerken. Echter de meest gebruikte stier bij roodbont op basis van zijn genomics is een stier met een dramatische melksnelheid en daarbij zeer beperkt exterieur. Daarin is hij echt een stier, die verhoogd uitval zal garanderen. Het is toch wel jammer, dat ook deze draai wederom bewijst dat het geloof in genomics de feiten ver overstijgt. Sterker nog, je moet wel heel sterk geloven als je nu nog extra wilt betalen voor deze onzin.

5) Ruimen van “slechte stieren” – bewijs: Er is een stier, die meer dan 90 punten NVI is gestegen met de eerste dochters in de fokwaarde. Het is dus zo, dat naast de “slechte” genomics broer, men ook gewoon stieren fout inschat omdat men het gewoonweg niet kan schatten hoe goed of slecht een bepaalde stier is.

6) Genen veranderen niet – bewijs: De genen van een stier veranderen niet, m.a.w. kunnen zij nadat de genen in kaart zijn gebracht de stier waarderen. Stel nu een stier heeft +15 omdat hij 15 punten beter is dan wat zijn dochters laten zien. Als deze stier nu zakt met 20 punten, dan kan het zijn dat zijn genomics bijdrage van +15 opeens omgeslagen is naar -5 met andere woorden de genen zijn opeens omgedraaid. Een nog grappiger voorbeeld is een stier, die met zijn eerste fokwaarde op basis van zijn dochters maar liefst 93 NVI punten is gestegen. Volgens zijn genen was hij in December 2010 slechts 62 NVI waard. Door zijn dochters stijgt hij nu, maar wat raar lijkt, maar hij stijgt ook nog +7 vanwege zijn genomics bijdrage krijgt!?! De genomics van stieren en koeien is een tombola, die elke drie maanden vol verrassingen zit.

Het meest gehoorde argument om toch in genomics te blijven geloven is: men zou toch niet zoveel geld investeren als er niets van waar is. Tot het voorjaar van 2008 werd iedereen geadviseerd door deskundigen om te beleggen in het beleggingsfonds van mr. Madoff (70 Miljard dollar verlies!) totdat het fonds een grote grap bleek. Toen kwamen alle deskundigen vertellen dat het eigenlijk ook niet waar kon zijn en dat zij altijd al kanttekeningen hadden geplaatst. Het uitgeven van geld kan en mag niet als argument gelden, want het aantal mislukte miljoenen projecten is groot in alle bedrijfstakken. Om er nog een te noemen Embrytec, waarin de ontwikkeling van embryotransplantatie zo zou worden geprofessionaliseerd dat in het jaar 2000 alleen nog maar embryo’s zouden worden getransplanteerd; vlees of top Holstein embryo. Kosten ettelijke miljoenen en de uitkomst is bekend.

De complexiteit van de natuur is zoveel groter dan een mens, laat staan computerprogramma, kan begrijpen en toch willen wij voorspellen wat er zal gebeuren. Met slechts 18.300 stieren met cijfers wil men de waarde van 770.000 merkers in kaart brengen. Een simpele wiskundige rekensom leert als je vier nullen wegstreept bij de stieren en merkers en afrondt dan krijg je 2 stieren en 77 merkers. Hoe wil je een formule oplossen met 2 bekenden en 77 onbekenden? Dit gaat niet. Om een voorbeeld te geven, hoe gigantisch complex de heleboel nu al is, terwijl men er nog lang niet is. Stel u spant een waslijn van 7.7 kilometer lang en deze waslijn staat vol met wasknijpers van 1 cm breed. Dan heb je 770.000 wasknijpers op de lijn. Elke wasknijper krijgt een waarde, maar het grootste probleem van de genomics is dat men de draad vergeten is. Men knipt alles in kleine stukjes, maar men weet niet hoe de stukjes al dan niet samenwerken. Men weet eenvoudigweg niet hoe de genen elkaar beïnvloeden in het lichaam. De genomics werkt goed voor het vinden van roodfactor en andere enkelvoudige zaken, zoals hoornloosheid, BLAD en CVM. Maar Brachyspinea heeft men 5 jaar geleden via een merker gevonden, maar het gen heeft men nog steeds niet gelokaliseerd. Dat had toch een klein kunstje moeten zijn, want als je naar de genomics uitslagen kijkt, lijkt het dat men kan bepalen dat een bepaalde stier 57 liter meer in zijn index moet hebben, omdat men dat uit de 770.000 merkers kan zien.

Probeert u het effect van een merker maar eens voor te stellen voor een exterieurkenmerk. Het verschil tussen de beste en slechtste is maximaal 8 standaard afwijkingen oftewel 32 punten (8 x 4 punten). Als wij nu 32 punten delen door 770.000 merkers, dan is de bijdrage van een merker 0,0000415 punt, wederom schijnbare nauwkeurigheid. De hele jacht op genomics en nog hogere getallen leidt er toe dat men nog meer van hetzelfde zoekt, omdat men alleen dat kan “waarderen” wat ze weten en dat is allemaal de bekende weg. Gebruik het geld wat hieraan verspild wordt voor meer praktischere en zinvollere zaken zoals het keuren van tweedekalfs koeien en daarvan fokwaarden berekenen. Dan zou Nederland een revolutionaire stap voorwaarts maken in de fokkerij, die evenals alle grote ideeën opvalt door zijn eenvoud.