Blauwtong in Horst, en achtergrond verhalen

Uitbraak bluetongue in Noord-Limburgse Horst
Horst ? In de Noord-Limburgse gemeente Horst is gisteren een nieuw geval van bluetongue vast­gesteld.
De 20-kilometerzone in Lim­burg wordt vandaag aangepast. De besmetting is gevonden bij een koe op een bedrijf in Hegelsom.
De besmetting met bluetongue in het Gelderse Barchem gisteren is aan het licht gekomen door een voorscreening, die een exporteur liet uitvoeren. Het dier is niet op het betrokken bedrijf aange­voerd.
Het rund was bestemd voor ex­port naar Rusland en de betrok­ken exporteur heeft eerst bloed­onderzoek laten doen, voordat de dieren werkelijk werden afge­voerd.
Het dier had geen uiterlijke ver­schijnselen van de ziekte. Er zijn geen relaties gevonden met ande­re gebieden in Nederland waar bluetongue heerst.
--------------------------------------------------------------------------------
Het enige dat vaststaat, is dat bluetongue heerst
Eén ding is zeker: er heerst op dit moment bluetongue in Nederland. Maar hoe het virus in Nederland is gekomen, waar het vandaan komt en hoe de virusziekte zich in Nederland precies heeft verspreid, is vooralsnog onduidelijk.
DOOR JAN BRAAKMAN ACHTERGROND
Het Centraal Instituut voor Dierziektecon­trole (CIDC) in Lely­stad probeert de ge­dragingen van de vi­rusziekte bluetongue in beeld te brengen. Moleculair viroloog Piet van Rijn van het CIDC was medeauteur van de studie, waar­in de komst van bluetongue in Nederland werd aangekondigd.
?Maar dat het zo snel zou gaan, had ik ook niet kunnen voorspel­len?, zegt hij.
De vraag waar het virus van­daan komt houdt ook hem bezig.
Maar een antwoord heeft hij niet. Is het virus eerst in België of Duitsland geweest, voordat het naar Nederland kwam? Of is het vanuit Nederland naar de buur­landen gegaan? Uiteindelijk kan, aan de hand van erfelijke gegevens van de ge­vonden virussen, een ruw beeld geschetst worden van de ver­spreiding. Dat heeft wetenschap­pelijke waarde om de oorsprong en verspreiding in kaart te bren­gen, maar je niet kunt uitsluiten dat het toch anders gegaan is.
Piet van Rijn wil desondanks in samenwerking met internationa­le collega?s proberen de versprei­ding van het virus in beeld te brengen. Als het aan hem ligt wordt ook in Nederland uitge­breider onderzoek gedaan in be­schikbare bloedmonsters, om te achterhalen hoe lang het virus al in Nederland is. Op basis van de nu beschikbare gegevens kan met zekerheid worden vastge­steld, dat het virus veel eerder dan de eerste geregistreerde uit­braak in Nederland was. Dat is geconcludeerd aan de hand van het onderzoek naar 950 dieren die in de twee maanden voorafgaand aan de eerste vastgestelde be­smetting in Zuid-Limburg waren vervoerd. Bij een aantal daarvan is besmetting vastgesteld.
?Maar misschien is het virus al langer in de regio?, zegt Van Rijn. Uit andere landen komen berich­ten dat er ziekteverschijnselen waren, die aanvankelijk niet als bluetongue werden herkend.
Uit het onderzoek bij verplaats­te dieren uit Zuid-Limburg is ook gebleken dat eenmaal besmette dieren niet snel voor nieuwe be­smettingen zorgen. In één geval kon geen eenduidig verband met Zuid-Limburg vastgesteld wor­den en vermoedt men daarom verspreiding van het virus.
Waar het virus oorspronkelijk vandaan komt, is nog niet duide­lijk. Aanvankelijk was er sprake van verwantschap met het blue­tongue- virus dat ook in sub-saha­rische landen voorkomt. Maar nu zijn er ook signalen dat er meer verwantschap is met een virus uit Zuid-Afrika. Vergelijkend on­derzoek tussen het Noord-Euro­pese en het Zuid-Afrikaanse vi­rus moet daarover uitsluitsel ge­ven.
Van Rijn zegt dat de beschikba­re virusisolaten daarvoor door de verschillende onderzoeksinstitu­ten moeten worden vrijgegeven.
Het Nederlandse virus ligt al sinds het begin van de uitbraak bij het internationale referentie­laboratorium in Pirbright (Ver­enigd Koninkrijk).
Van Rijn kan geen zekerheden geven over de verdere ontwikke­ling van het virus in Nederland.
Genetisch materiaal van het vi­rus kan zeker 200 dagen in een besmet dier achterblijven. Maar de kans dat het virus vervolgens via een knut weer kan worden overgebracht op andere dieren is onwaarschijnlijk klein. Overle­ven in het wild, bij reeën en her­ten zou vergelijkbaar zijn, maar tot nog toe zijn in wilde dieren in Nederland geen besmettingen ge­vonden. En zo zijn er nog vele an­dere scenario?s denkbaar. Kort­om de overwintering van het vi­rus is een groot mysterie, dus we­ten we niet of het virus zal en kan overwinteren.
De toekomst is moeilijk te voor­spellen en zal afhankelijk zijn van vele factoren waaronder de weersomstandigheden. Mogelijk is het virus na de winter volledig verdwenen. Misschien blijft het virus nog enkele jaren in Neder­land aanwezig, maar dooft de ziekte vervolgens toch uit, omdat het virus zich hier niet kan hand­haven. Maar als het virus zich aanpast, kan het heel anders gaan. Dan kan de ziekte zomaar behoren tot de veeziekten die met enige regelmaat opduiken.
?Ik zou het liefst zien dat we hier heel hard gaan werken aan een vaccin. Als boerenzoon wil ik toch het liefst dat dieren worden beschermd tegen de ziekte. Al re­aliseer ik me ook dat aan vacci­natie ook weer een economisch plaatje hangt
--------------------------------------------------------------------------------
Nog geen besmette knutten gevonden
De jacht op de knutten is - voorlopig - gestaakt. Deze week worden de knuttenvallen rond de besmette be­drijven in Zuid-Limburg opgehaald. ?Er is genoeg ma­teriaal binnen?, vertelt entomoloog Kees Booij van Plant Research International (PRI) in Wageningen.
In de vallen zijn sinds augustus zo?n 10.000 knutten ge­vangen. Ter plekke is onderzocht welke soorten in de vallen waren gevlogen. De entomologen telden twaalf soorten. Verreweg de meeste knutten (80 à 90 procent) behoorden tot de groep Culicoides obsoletus. De twee­de grootste groep was C. pulicaris. Beide knuttensoor­ten zijn in principe in staat om het virus over te bren­gen, aldus Booij. De knut die in Zuid-Europa het virus overbrengt, C. imicola, is niet aangetroffen.
Vervolgens zijn enkele honderden monsters van groe­pen knutten bij het CIDC in Lelystad en bij het Instituto Zooprofilattico Sperimentale in Italië onderzocht. Het Italiaanse lab is niet alleen in staat om het virus aan te tonen, maar kan ook het virus isoleren en het serotype bepalen. Inmiddels is 75 procent van de monsters ver­werkt. Het duurt mogelijk nog enkele weken voordat definitief duidelijk is of het virus is aangetroffen.
Daarnaast loopt er nog een screening waarbij, ver­spreid over honderd plaatsen in Nederland, knutten zijn gevangen.
Deze knutten worden alleen getypeerd op soort en hoeveelheid. Er wordt geen virusonder­zoek op verricht. Booij: ?Het gaat er bij deze screening om dat we in beeld krijgen in welke gebieden potenti­ele risicopopulaties zitten, zodat we daar volgend jaar alert op kunnen zijn.?
In de ?nieuwe? 20-kilome­tergebieden zoals rond IJzendijke en Barchem wor­den geen extra vallen ge­zet. Er wordt vanuit ge­gaan dat de nieuwe uitbra­ken meestal via veetrans­porten zijn te herleiden.
?Maar ook reeën kunnen het virus bij zich dragen.
Dat is toch een factor die mijns inziens nog wat onderbelicht blijft.?
De Voedsel en Waren Autoriteit, het ministerie van landbouw en de betrokken onderzoeksinstanties ko­men binnenkort bij elkaar om de stand van zaken te bespreken.
Booij: ?Wij als onderzoekers willen graag doorgaan met het monitoren van de knutten, om te onderzoeken of ze bijvoorbeeld de winter overleven.?
Volgens de entomoloog kunnen de knutten misschien wel langer gevaarlijk blijven dan gedacht. ?Onder de vijftien graden vermeerdert het bluetongue-virus zich niet in de knut. Wij zijn geneigd om daarbij uitsluitend naar de buitentemperatuur te kijken, maar in en nabij stallen zijn vaak wel warmere plekken. Dan kunnen ze ook lang actief blijven.?
--------------------------------------------------------------------------------
Chronologie
14 augustus 2006 - In Zuid­ Limburg worden bij schapen verschijnselen van bluetongue geconstateerd.
15 augustus - Het Centraal Instituut voor Dierziektecon­trole bevestigt de verdenking.
17 augustus - Het Europese referentielaboratorium in het Britse Pirbright stelt de ziekte officieel vast. Voor het eerst in Noord-Europa heerst blueton­gue. Minister Veerman neemt maatregelen om verspreiding te voorkomen. De Voedsel en Waren Autoriteit begint een traceringsonderzoek, onder meer gericht op het achterha­len van dieren die uit Zuid­ Limburg zijn vervoerd voor de vaststelling van de uitbraak.
19 augustus - Op grond van het VWA-onderzoek wordt een aantal bedrijven (Woerden, Sneek) verdacht verklaard. In België wordt de ziekte op 11 bedrijven vastgesteld.
21 augustus - In de omge­ving van de Duitse stad Aken wordt bluetongue vastgesteld. De Europese Unie spreekt een gezamenlijke aanpak af.
28 augustus - Het Britse la­boratorium stelt vast dat het bluetonguevirus van het type 8 is (BTV-8), dat tot dan niet in Europa is gevonden.
30 augustus - Frankrijk stelt bluetongue vast op twee rundveebedrijven dichtbij de Belgische grens.
1 september - Het aantal gevallen van bluetongue loopt snel op: België 65, Duitsland 40, Nederland 31 en Frankrijk 2.
7 september - Bevestiging van bluetongue bij in quaran­taine staande runderen in Hij­laard. De dieren zijn afkomstig uit het Noord-Brabantse Best. Rond Best wordt een nieuw be­schermingsgebied ingesteld.
25 september - Nieuwe uit­braak in het Noord-Brabantse Liessel leidt tot aanpassing van de beschermingsgebieden.
27 september - Nieuwe uit­braak in het Zeeuwse IJzendij­ke. De minister stelt een nieuw beschermingsgebied in.
2 oktober - Nieuwe uitbraak in het Gelderse Barchem. Op­nieuw stelt de minister een nieuw beschermingsgebied in.
3 oktober - Het totaal aantal besmettingen in Nederland is gestegen tot boven de 100. Bel­gië telt 127 gevallen, Duitsland 114 en Frankrijk 4.

Powered by TECNAVIACopyright (c)2006 Agrarisch Dagblad, publicatie 04/10/2006