Groene geloof voor weggevallen religie
Daar is Ronald Plasterk weer met een sterke column:
Ons werelddeel is bijna tweeduizend jaar christelijk geweest, en in een paar decennia ontkerkelijkt. De twee daaruit voortgekomen overtuigingen zijn ofwel compleet verlies van geloof, dan wel een vage vorm van theĂŻsme: dat er toch âietsâ moet zijn, want helemaal niets is zoân kale bedoening. Die laatste geloofsovertuiging heb ik eerder aangeduid als âietsismeâ.
De mens is door evolutie ontstaan, toevallige mutaties gevolgd door natuurlijke selectie. Het is een weinig plausibel idee dat er ergens in het heelal een wezen bestaat dat heeft bedacht dat op deze planeet de mens moest ontstaan, een wezen dat de wereld in zijn hand heeft maar wel de Holocaust en Killing Fields liet gebeuren. Toch leerde de kerk ons: âWaartoe zijn wij op aarde? Om god te dienen en daardoor hier en in het hiernamaals gelukkig te zijn.â
Voor een bioloog is het altijd legitiem om de vraag te stellen wat het evolutionaire voordeel is waardoor iets is ontstaan. Wat was het voordeel van religie? Alle natuurlijke selectie is erop gericht dat mensen doelgerichte wezens zijn: bij alles kijken we naar het doel. We vergaren eten omdat we anders trek krijgen. We kijken uit bij het oversteken omdat we anders aangereden kunnen worden. Ons leven is een aaneenschakeling van doelgerichte handelingen. Misschien waren er in de evolutie mensen die het allemaal niets kon schelen, maar die zijn direct door een holenbeer opgegeten. Onze psyche is geselecteerd op het permanent voor ogen houden van doelen. Dat dan het leven als geheel geen doel zou hebben past niet in ons denken. Daar komt bij: wij zijn sociale dieren, leden van een groep. Het is evolutionair gunstig dat we met onze âstamâ een gemeenschappelijk doel hebben.
Blok steen
De aarde koelt af, over een paar miljard jaar is er op dit koude blok steen niemand meer, niemand die de MatthÀus-Passion kent, niemand die van iemand houdt. Dat zou een deprimerende gedachte kunnen zijn! Maar gelukkig zijn wij flexibel. We staan elke ochtend op, we leven vrolijk verder zonder geloof. Maar die vier miljard jaar menselijke evolutie is niet weg. We snakken dus nog steeds naar een gemeenschappelijk geloof in iets groots, een verhaal waar onze hele stam enthousiast over is.
Dit is de biologisch plausibele verklaring voor de irrationaliteit rond het begrip natuur. Het Onze Vader en Wees gegroet Maria zijn verdwenen, maar er is iets voor teruggekomen. Het groene geloof vervangt de weggevallen religie. Het leverde destijds een gemeenschapsgevoel op om samen ter communie te gaan. Nu is dat om iets groens te doen.
Beleggingsfonds
We benoemen in het bestuur van ons pensioenfonds een GroenLinkser, voortaan is het doel van het beleggingsfonds om windmolens te financieren. De winsten van de Postcodeloterij gaan niet meer naar de paters in Afrika maar naar Urgenda. Om dit religieuze karakter te illustreren (je zou haast denken om het belachelijk te maken) krijgt Greta Thunberg een eredoctoraat van de theologische faculteit in Helsinki.
Het christelijke geloof kon genadeloos zijn voor ketters, en het groene geloof is niet anders. Kijk eens naar de reacties op de verkiezingswinst van BBB: seksisme, ageism, neerkijken op mensen met een lagere opleiding. Het gebeurt openlijk, en door hooggeplaatste personen. Het gaat allemaal op de persoon, ad hominem. Er zijn zelfs hoogleraren, meestal in vakken als vrijetijdswetenschap of transitiekunde, die anderen het zwijgen willen opleggen.
Toen in de drooggelegde Oostvaardersplassen, waar ooit de schollen rondzwommen, ânatuurâ werd aangelegd, werden daar buitenlandse hoefdieren neergezet; die gingen er dood van de honger. Toen buurtbewoners dat zielig vonden en ze gingen bijvoeren, was de eerste reactie van de priesterkaste van het groene geloof dat die laagopgeleide tokkies met hun domme vingers van de vrije natuur moesten afblijven. Uiteindelijk worden de dieren nu gelukkig netjes verzorgd.
De dassen rukken op in ons land, de wolven ook. Het is te hopen dat de wolven snel de dassen opeten, anders gaan er binnenkort geen treinen meer, en loopt onze natuur onder water omdat de dassen de dijken ondergraven. Er wordt een keer een mens gepakt en dan is het over met de wolvenpret.
Religieuze sfeer
Het wordt tijd dat discussies over natuur uit de religieuze sfeer worden getrokken. Iedereen wil wonen in een mooi land, waar ruimte is voor wonen, werk, verkeer en recreatie, en veel ruimte voor natuur. Op veel punten staat de natuur er goed voor, maar er zijn altijd punten voor verbetering. We willen van fossiele brandstoffen af, gelukkig is er kernenergie. Laten we daar allemaal normaal over van gedachten wisselen. We geloven niet meer in de hel, de angst voor de hel moeten we niet vervangen door angst dat over tien jaar de natuur omvalt.
De mensen die die angst voeden zijn deels slecht geĂŻnformeerde gelovigen, maar soms ook cynische politici die â net als vroegere pausen â hun loopbaan baseren op het exploiteren van de angst van die gelovigen.
Met dank aan de Telegraaf: https://telegraaf.nl/