De markt regeert, met of zonder deltaplan

Voorwoord Agrarische Schouw:

‘Vijftien miljoen mensen. Die moeten niet het keurslijf in, die laat je in hun waarde.’ Zo luidt het refrein van een bekende popsong.
Vijftien miljoen zijn inmiddels meer dan zestien miljoen geworden. Duizend maal zoveel als het aantal melkveehouders dat Nederland kent. Op elke melkveehouder duizend coaches. Of bemoeials, wat u wilt. Want waar de miljoenen Nederlanders nog altijd graag luidkeels meezingen niet in een keurslijf te willen, belet dat hen niet om melkveehouders wel in een keurslijf te duwen.

De sector worstelt er, zeker nu de melkprijs slecht is, zichtbaar mee. Zozeer dat de Rabobank zelfs pleit voor een ‘deltaplan’. Onder het mom ‘voor het te laat is’. Nobel wellicht, dat meedenken van de grootste agrarische financier, maar wat zou zo’n deltaplan dan moeten behelzen? Een keuze om over te gaan op een maximaal aantal koeien per hectare? Of de melkveehouders opdelen in twee groepen, een groep produceert voor de Nederlandse consument en een voor de Aziatische markt?

Beide creëren wellicht een structuur in de sector die duidelijker uit te leggen is aan de consument. Beide zijn ook volstrekt irreëel. Het eerste omdat de gehele (zuivel)industrie heeft ingezet op uitbreiding en modernisering van haar capaciteit. Geen fabriek wil dus 20 procent minder melk (wat dit plan zeker oplevert). En geen boer die toestaat dat de coöperatie haar ophaalplicht afschaft. Het tweede plan is onhaalbaar omdat het suïcide betekent voor de melkveebedrijven die voor het buitenland produceren. Deze groep zal uitgekotst worden door de maatschappij en politiek. Dat een deltaplan zorgt voor een beter verdienmodel, is dan ook een utopie.
Het is daarom zaak uit te gaan van eigen kracht. De melkveehouderij heeft ontegenzeggelijk last van de tucht van de markt, maar het is en blijft een krachtige sector. Ook op de Agrarisch Schouw 2016 zal weer blijken, boeren en agribusiness tonen hun veerkracht.

Voor de sector als geheel neemt de zuivel het voortouw, zoals het hoort. FrieslandCampina en veel andere zuivelfabrieken bewegen aantoonbaar mee met maatschappelijke wensen, bijvoorbeeld door premies uit te keren op weidegang en andere maatschappelijk wensen. Gezamenlijk vertegenwoordigen zij een aantoonbaar economisch belang. Daar wordt aan gewerkt en die boodschap wordt uitgedragen. En ook al kan dat vaak nog beter, dat is de juiste en enige koers.

Want hoe dik zo’n ‘deltaplan-rapport’ ook wordt, uiteindelijk is het de markt die regeert. Hoe lastig soms ook, melkveehouders die door willen zoeken in die markt altijd weer hun eigen koers. Dat gebeurde ook de afgelopen jaren, rond het wegvallen van het melkquotum. Vier van die melkveehouders vertellen in dit magazine hoe zij de keuzes van toen, nu beleven. Alle vier trachten ze daarbij in te spelen op de economisch kansen die de markt nu biedt. Want hoe groot de impact van de discussie met 16 miljoen coaches ook is, het doet allemaal niet ter zake zonder economisch verdienmodel onder het bedrijf.

Jelle Feenstra en Sjoerd Hofstee

Hier een link naar de complete magazine: issuu.com/langs-de-melkweg/docs/…