Nieuwste branche rapport van ABN-AMRO over melkveehouderij

ABN-AMRO heeft nieuwe branche rapporten uitgebracht.
hier het eerste gedeelte van dat van de melkveehouderij
<<<<<<<<<<
De melkveehouderij
Melk in de markt
De melkveehouderij in Nederland heeft toekomst. De Nederlandse zuivelsector
is voldoende sterk om in Europa en zelfs wereldwijd de concurrentie aan te
kunnen. Met name in de afzet van producten met een hoge toegevoegde
waarde - en specifiek in het segment van verse producten - heeft Nederland in
de driehoek Londen-Parijs-Berlijn de beschikking over een aantrekkelijk
afzetgebied met een grote bevolkingsconcentratie.

Omringd door een omvangrijke groep consumenten die
in toenemende mate vraagt om aantrekkelijk geprijsde
(gemaks)producten van superieure kwaliteit, heeft
Nederland een prima marktpositie. Deze positie zal
bestendigd en zelfs verbeterd moeten worden. De uitda-ging
is duidelijk: de productie moet afgestemd worden
op de marktvraag. Niet zozeer in volume, maar vooral in
kwaliteit en toegevoegde waarde. Bij het genereren van
die toegevoegde waarde is de inventiviteit van de zuivel-industrie
op het gebied van productvernieuwing cruci-aal.
Evenals een goed samenspel tussen de melk-veehouder
en de partners in de zuivelketen.
Uitdagend dankzij dilemma?s
De melkveehouderij kende tot ruim twintig jaar geleden
nagenoeg geen beperkingen voor wat betreft groei. De
ommezwaai kwam met de melkquotering in 1984: voort-aan
moesten, om te kunnen groeien, kosten worden
gemaakt door de noodzakelijke aankoop van extra quo-tum.
Uit die periode dateren ook de eerste milieuregels
voor de veehouderij, die gaandeweg strikter werden. De
nieuwe mestwetgeving vanaf 2006 legt een verdergaan-de
beperking op: een melkveehouder, die te weinig
eigen grond heeft, zal veel energie moeten steken in het
verantwoord regelen van zijn mestafzet.
Voor een levensvatbaar bedrijf is groei noodzakelijk. De
Europese Commissie streeft ernaar de melkprijs in
Europa te laten dalen in de richting van de wereldmarkt.
De komende jaren worden de Europese restituties
(exportsubsidies) op zuivelproducten verder afgebouwd,
tinuïteit.
Ontwikkelingen rondom melkquota
De verwachting is dat de Europese Commissie de melk-quotering
per 2015 beëindigt en dat vervolgens hiervoor
een andere regulering - publiek dan wel privaat - terug-komt.
Het lijkt er op dat veel melkveehouders erop anti-ciperen
dat na 2015 een systeem van ?leveringsrecht?, al
dan niet gekoppeld aan de zuivelfabriek, zal blijven
bestaan. Dit komt ook tot uitdrukking in de prijs die voor
melkquotum betaald wordt.
De quotumprijs is anno 2005 hoog, hetgeen wellicht te
maken heeft met het feit dat 31 maart 2007 als referen-
waardoor de melkprijs in Europa daalt. Ter compensatie
is een melkpremie geïntroduceerd die deze daling moet
opvangen. De premie is in 2004 voor het eerst uitgekeerd
en bedroeg toen ? 1,18 per 100 kg melk; voor 2005 is de
premie ? 2,36. In beide jaren waren de premies overi-gens
meer dan voldoende om de daling van de
opbrengstprijs te compenseren. Bij verdergaande daling
van de bodemprijs zal de premie ? die vanaf 2006 ? 3,55
bedraagt - onvoldoende zijn om de prijsdaling voor de
melkveehouder te compenseren. In welke mate die prijs-daling
beperkt blijft, hangt af van hoe succesvol het zui-velbedrijf
is.
De neerwaartse trend van het prijsniveau zet de marge
van melkveebedrijven onder druk. Efficiënte bedrijven
hebben onder deze omstandigheden meer zicht op con-
tiepunt geldt voor het vaststellen van de toekomstige
bedrijfstoeslag. De melkpremie wordt vanaf die datum
ontkoppeld van het melkquotum en verandert in een
toeslag per bedrijf.
Het evenwicht in de quotummarkt zal langzaam verschuiven.
Dalende melkprijsopbrengsten zetten het rendement
in de sector onder druk. Hierdoor zullen
bedrijven met een hoge kostprijs zich heroriënteren. Dit
zal leiden tot een toename van het quotumaanbod. De
groep bedrijven die zich bij de geldende melkprijzen als
koper op deze markt begeeft, neemt af. Met als gevolg
een verruiming van de quotummarkt en een dalende
quotumprijs. Verwacht mag worden dat vooral vanaf
2007 de quotumprijs substantieel zal dalen.
Strategische keuzes
Afhankelijk van zijn bedrijfssituatie én zijn sterke punten,
zal de melkveehouder een strategische keuze moeten
maken. Hieronder zijn drie strategieën nader belicht.
Staking
Een aantal ondernemers zal de komende jaren het
bedrijf afbouwen of staken. De redenen kunnen divers
zijn: bijvoorbeeld het ontbreken van een opvolger,
beperkte ontwikkelingsmogelijkheden op de huidige
locatie of een dalend rendement. Het besluit is niet altijd
gemakkelijk, maar bedrijfsbeëindiging kan ook een verstandige
strategie zijn.

In de praktijk blijkt dat geleidelijke beëindiging de ondernemer
de tijd geeft om - sociaal en emotioneel - dit
afbouwproces goed te doorlopen. Om dit mogelijk te
maken heeft ABN AMRO een stakingsregeling ontwikkeld.
Verbreding
Een andere groep melkveehouders maakt - innoverend
en onderscheidend - de keuze voor groei van het bedrijf
door verbreding. Bijvoorbeeld door de huisverkoop van
kaas en andere zuivelproducten, onderhoud van natuurgebieden,
of het opzetten van een zorgboerderij. Maar
óók door bijvoorbeeld een deel van het bedrijf (bijv. de
grond) te verhuren voor activiteiten die een hoger rendement
opleveren dan melkproductie. Of door nevenactiviteiten
als windmolens en mestvergisting. Die
verbreding kan ook een deeltijdbaan zijn.
Deze verbreding kan gunstig uitpakken voor het totaal-rendement.
Het zorgt voor een stabiele tweede inkomensbron.
Groeistrategie
Een derde optie is schaalvergroting. Omdat de verwachting
is dat de opbrengstprijs voor melk de komende jaren
zal dalen, wordt volop ingezet op kostprijsverlaging.
Schaalvergroting is hierbij een goede strategie.
Voorwaarde voor een groeistrategie is een goede kost-
prijs. Vaak valt in de huidige bedrijfssituatie ook nog
winst te behalen. Sleutelwoorden hierbij zijn: optimaliseren
van de bedrijfsvoering, mechanisering, automatisering
en arbeidsefficiëntie. Uit een analyse van Alfa
Accountants en Adviseurs komt naar voren dat tussen
goede en minder goede melkveebedrijven een saldover-schil
van 5,5 cent per kg melk ligt. Bij een quotum van
600.000 kg is dat ? 33.000,-.
Topinvesteerders
In Nederland is fors geïnvesteerd in de aankoop van
melkquotum. Ons land is, met een gemiddeld bedrijfs-quotum
van 473.000 kg melk de nummer 3 van Europa, na
Engeland en Denemarken. De helft van de Nederlandse
bedrijven had in 2004/2005 zelfs meer dan 600.000 kg
melkquotum.
Blijft de vraag of degenen die willen groeien nu wel of
niet moeten investeren in quotum. In feite gaat hier de
vergelijking op die ook geldt voor aandelen: gespreid
aankopen vermindert het risico dat te duur blijkt te zijn
ingestapt. Voor degenen die willen groeien in melkproductie,
is het gespreid in de tijd aankopen van melkquotum
daarom een verantwoorde manier van investeren.
Voor bedrijven met een goede basis en een groeistrategie
biedt ABN AMRO extra financiële ruimte om deze
groei te realiseren.
[www.landbouwmedia.nl]