De robots van Lely Industries

De robots van Lely Industries zorgen voor de koeien
Artikel Financieele Dagblad, 8-11-2006

Bij Lely Industries hoort innoveren er traditioneel bij. Terwijl de melkrobot van het familiebedrijf uit Maassluis nog aan zijn mondiale zegetocht bezig is, wordt de volgende kaskraker alweer ontwikkeld.

Weggestopt naast de dijk tussen Maassluis en de snelweg ligt een bedrijf dat uitblinkt in innovatie: Lely Industries. Afgezien van internationals als Philips is er bijna geen bedrijf dat in Nederland meer patenten aanvraagt dan deze onderneming, die vooral bekend is om zijn melkrobotten. Alleen al op deze machines, die alles inclusief euro 100.000 per stuk kosten, rusten enkele honderden octrooien. Die zijn afkomstig van een aparte afdeling die jaarlijks 7% van de groepsomzet toegestopt krijgt voor r&d.

Op die manier hebben de ingenieurs van Lely een robot gemaakt die uitblinkt in betrouwbaarheid en efficiency. Het heeft Lely Industries geen windeieren gelegd. De afgelopen tien jaar is omzet van het familiebedrijf met 418% gegroeid.

Dat is niet alleen te danken aan innovatieve kracht, maar ook aan visie, een lange adem en aan lef om het roer radicaal om te gooien.

Dat laatste deed de tweede generatie Van der Lely in 2001. Toen besloten zij zich volledig terug te trekken uit de markt waar Cornelis en Arij van der Lely groot in waren geworden. Deze boerenzonen en geboren sleutelaars hadden hun bedrijf in 1948 opgericht als een producent van machines voor akkerbouwers.

In de jaren zeventig maakte Lely naam en geld met een revolutionaire eg. Toen die zijn beste tijd achter de rug had, zagen de broers toekomst in iets wat toen nog niet bestond: een machine die koeien volslagen automatisch kon melken. Zo'n robot moest boeren in staat stellen om veel meer koeien te houden zonder extra, dure arbeidskrachten in te schakelen.

Bijna 10 jaar was Lely bezig om de melkmachine te ontwikkelen. Toen het apparaat eindelijk in 1995 marktrijp was, was Lely echter niet de enige die een melkrobot probeerde te slijten.

Maar het bedrijf had één ding als geen ander door: dat de robot alleen zou slagen als die 24 uur per dag en 365 dagen per jaar zou werken. Want koeien geven altijd melk. Bovendien zijn ze de enige inkomstenbron van een melkveehouder. Die bedenkt zich wel driemaal voordat hij zijn hele hebben en houden overdraagt aan een machine. 'We waren de eersten die een betrouwbare machine in de markt zetten', aldus Lely's managing director Martijn Boelens. 'Daar hebben we heel veel tijd en energie in gestopt.'

In die beginjaren konden boeren bij een melkveehouder in Bleskengraaf het apparaat in actie zien. Als ze eenmaal besloten om een robot daadwerkelijk aan te schaffen konden ze rekenen op optimale service. Die inspanningen hebben zich terugbetaald. Lely is met een aandeel van ruim 60% Europees marktleider. Het Zweedse DeLaval is Lely's enige belangrijke concurrent. Boelens: 'We hadden uiteindelijk een beter ontwerp, maar ook een betrouwbaarder organisatie en verkoopkanaal. We werkten niet via dealers, maar deden zelf de service. Dan hou je contact met de klant en kom je te weten wat zijn ervaringen zijn. Hij moet per slot van rekening vertrouwen in je krijgen want het gaat wel om zijn kernactiviteit. Hij draagt als het ware het hart van zijn bedrijf over en wil dan ook zeker weten dat het allemaal werkt.'

Nadat Lely het vertrouwen in de Nederlandse markt had gewonnen, sloeg het zijn vleugels verder uit in het buitenland. Eerst was Europa aan de beurt, waar Lely aanwezig is van Denemarken tot Spanje en van Ierland tot Tsjechië. De laatste paar jaar is Lely ook begonnen met het verkennen van markten overzee, zoals de Verenigde Staten, Australië, Japan en Zuid-Korea. De zaken gaan voorspoedig. Van de nieuwe melkrobot, die vorig jaar november werd geïntroduceerd, zijn al bijna duizend stuks verkocht.

Bij deze uitbundige groei staat Lely vooral voor de uitdaging om alle boeren te allen tijde goed te ondersteunen. 'De groei is het lastigst in het servicetraject', meent Boelens. 'In de productie gaat het allemaal wel. Daar werk je steeds efficiënter en heb je niet veel extra mensen nodig. Het is veel moeilijker om goed opgeleide servicemonteurs te vinden.'

Dit probleem heeft Lely vier jaar geleden opgelost door de dienstverlening via een franchiseformule uit te besteden. 'Zo kunnen we wel de service garanderen en ons tegelijkertijd op onze kernactiviteiten concentreren.'

Inmiddels heeft Lely dertig franchisenemers gevonden en is nog op zoek naar twintig anderen om heel Europa te hebben afgedekt. 'We zitten nu volop in die ommezwaai.'

Ondertussen is het bedrijf ook bezig met nieuwe hightechproducten voor melkveehouders. Twee jaar geleden bracht Lely al een automatische mestschuiver op de markt. Het gaat om een robot die tussen de koeien manoeuvreert om een stal schoon te maken. Het apparaat kan zo worden geprogrammeerd dat het precies weet wanneer het waar in de stal actief moet zijn. Dus niet rond etenstijd de mest opruimen bij de voerbakken.

Een revolutionair voedersysteem zit nog in de ontwikkelingsfase. Dit systeem moet het mogelijk maken dat elke koe precies te eten krijgt wat nodig is voor een optimale melkproductie: niet te veel of te weinig, maar ook alle ingrediënten in de juiste verhoudingen. Een prototype staat inmiddels in Lelystad, waar men probeert te achterhalen hoeveel winst een boer met zo'n voermachine kan boeken.

'Innoveren zit in ons bloed. De oprichters waren twee broers die al als kinderen machines maakten om het werk op de boerderij te verlichten,' zegt Els Versluis, communicatiemanager bij Lely.