Hard werken, weinig verdienen, steeds strengere regels, grondhonger en ook nog die stikstofcrisis. Welke jongere wil er in godsnaam nog boer worden?

Veel werk, weinig verdienen. Neem daarbij strenger wordende wet- en regelgeving, grondhonger en een stikstofcrisis, en het mag duidelijk zijn: boeren is iets voor de liefhebbers geworden. Wie wil er nog boer worden?

Zorgen over het voortbestaan van boerenbedrijven leidde donderdag tot een brandbrief van de Raad voor de Leefomgeving en Infrastructuur aan demissionair landbouwminister Schouten. Het dringende advies: geef boeren perspectief. Veel van de boeren weten door voortdurende veranderingen in de wet- en regelgeving en de markt niet waar ze aan toe zijn. Het resultaat is dat het doen van duurzame en zinvolle investeringen steeds lastiger is gebleken en dat agrarische ondernemers zich steeds minder gewaardeerd voelen.

Dat levert de nodige problemen op bij de bedrijfsopvolging. 59 procent van de boerenbedrijven met een bedrijfshoofd van 55 jaar of ouder heeft geen opvolger, constateerde het Centraal Bureau voor de Statistiek eerder dit jaar. Van de 52 duizend boerenbedrijven staat het voortbestaan van zo’n 16 duizend op de tocht.

Deel dit topic

Reacties

Limburgs boertje
Tja ga er maar aan staan als je 18 of 22 bent net school af heel veel energie en na 10 jaar ploeteren kom je erachter dat je beter uit had kunnen werken en de akker als bij baantje had moeten doen ik denk dat de boeren die van 1980 tot 2010 best een goede tijd hebben gehad voor als zonder regeldruk regeldruk dit is nu wel ff anders met onze gender neutrale 2de kamer
+4
George
Quote Reactie van @Limburgs boertje:
1980 tot 2010 best een goede tijd hebben gehad voor als zonder regeldruk

Maak er van 1965 tot 2000 van .
+2
klant
@Limburgs boertje ach gewoon doorgaan laat ze maar lullen komt toch anders als je denkt.
+6
jan 10
Quote Reactie van @Limburgs boertje:
Tja ga er maar aan staan als je 18 of 22 bent net school af heel veel energie en na 10 jaar ploeteren kom je erachter dat je beter uit had kunnen werken en de akker als bij baantje had moeten doen ik denk dat de boeren die van 1980 tot 2010 best een goede tijd hebben gehad voor als zonder regeldruk regeldruk dit is nu wel ff anders met onze gender neutrale 2de kamer

Toen wij begonnen in 1980 waren er ook best wat problemen,rente van 12 % ,te veel melk,boterbergen en ruw,krachtvoer relatief duur.Nogal wat boeren gingen toen de plas over om in Canada weer verder te boeren,ook wij zijn er toen wezen kijken,maar uiteindelijk gingen jaren later mijn broers.
Daarna invoering mq,wat voor nogal wat boeren een flinke domper was op de bedrijfsvoering..
Maar verder vaak wel een goede stemming onder de boeren,we hadden veel praktijk bedrijven waaronder de waiboerhoeve. De politiek was ons goedgezind omdat voedsel toen nog gewaardeerd werd,hoe anders is het nu...
Ik zie een schaamteloze vertoning in de kamer van Bromet die hardop zegt( achter het spreekgestoelte vd kamer ),dat ze boeren hun grond wil onteigenen ,hun nb vergunning afpakken enz,en dan nog hardop zeggen ,,ik ben voor de boeren,,,
Vroeger werden dat soort lieden met pek en veren afgevoerd, en in heropvoedings kamp gestopt.😬
+2
overstekend wild
@jan 10 op de brandstapel ja
+4
ted9
@jan 10 De oogopslag van deze bromet is precies die van die van ouwehand heel herkenbaar voor linkse dames waar niet mee te praten valt vroeger werden dit heksen genoemd .
+1
oubi
@jan 10 groen links zijn van ouds communisten. De geest van lenin is volop aanwezig.
+2
Ted6
@Limburgs boertje Dan vergeet je even de Melkquotering van 1984 en de invoering van de Meststoffenwet in 1987 en de Wet milieubeheer uit 1993 en misschien nog wel een paar dingetjes................
+3
George
Als er 16000 stoppen is er geen grondhonger meer onder de boeren , dat fabeltje kan de prullenbak in.
+2
hans1980
Denk dat heel wat 50 plussers stiekem wel willen stoppen
+1
Tommie1
@hans1980 Vergeet de 50 minners niet
+1
Jaap40
@hans1980 velen maken daar ook werkelijkheid van
Erco
@hans1980 waarom stiekem? Als je geen opvolger hebt en je bent t zat zet je toch n bord in de tuin
+4
duitser
Als je jong bent zie je kansen en mogelijkheden. Wanneer je ouder wordt zie je beren en problemen.
+4
George
@duitser
Zijn er nu ook al beren ? Ik heb de wolf nog niet eens gezien
+7
bio boer
Ik ga het nog overnemen de komnde jaren is de planning 👍
demelkboer
@bio boer er is altijd een overname kandidaat, alleen de komende jaren ook vaak de overheid
+12
arie.j
Bevolking van Nederland neemt nog steeds toe (dir jaar wellicht met 60.000) en wereldbevolking dit jaar met ongeveer 86 miljoen.
Dat moet allemaal eten.
Als er dan ook nog weet ik hoeveel land voor natuur moet .
Plus vrijwel geen bestrijdingsmiddelen enz. enz.
Dan hoeven boeren ten laatste niet meer om hogere prijzen te vragen, dat komt dan vanzelf
Zelfs rooie Timmermans ziet duur voedsel in het verschiet.
Als dat van betekenis is, dan wordt onder druk alle natuurclaims ook weer wat meer vloeibaar.
De toekomst van de weinige boeren die er overschieten, die kon op den duur wel eens beter zijn dan we nu denken.
Melkboer16
@arie.j die visie deel ik grotendeels.
En als je nou 20 bent en je wilt graag dan zou ik er gewoon voor gaan. Samen met je ouders kun je op die leeftijd veel aan. En wat die grondhonger betreft dat is toch mooi dan heb je altijd een escape.
Mijn bedrijfje was toen ik 20 was denk 5 gulden per meter en nu praat men al over 8€.
Dus dan heeft die ouwe toch mooi vermogen opgebouwd😂😂😂
+1
cjw73
@Melkboer16 en dat vermogen moet ook over genomen worden door de volgende generatie. Dus dat wordt een mega lening, en 30 jaar zwoegen om het terug te verdienen.
+1
ted9
@cjw73 Komt bij dat het van 5 naar 8 is gegaan maar de geld ontwaarding is sneller gegaan dus tja ....kocht je toen voor 4 ha leuke woning moet je er nu 5 verkopen.
arie.j
Quote Reactie van @ted9:
@cjw73 Komt bij dat het van 5 naar 8 is gegaan maar de geld ontwaarding is sneller gegaan dus tja ....kocht je toen voor 4 ha leuke woning moet je er nu 5 verkopen.

Landprijzen hebben een grillig verloop gehad.
Huizenprijzen hebben soms een ander cyclus.
Er is een extreme stijging van de huizenprijzen de laatste jaren
En de prijs van landbouwgrond is de laatste jaren vrij rustig dacht ik.
Maar tot 2015 was de prijs van grond over een langere periode van 40 á 50 jaar toch wel eningzins vergelijkbaar met de prijsstijging van een rijtjeshuis.
Waarbij dan wel de aantekening dat een rijtjeshuis uit 1975 waar niet veel meer dan gewoon onderhoud aan is gedaan.
Zo'n huis moet je denk bijna een ton aan veranderen om weer bij de tijd te krijgen.
Met land heb je dergelijke kosten niet.
Verder zijn er grote regionale verschillen zowel met huizen als ook met land.
Zo ben je met de prijs van een rijtjeshuis in Groningen nog niet op de helft voor een rijtjeshuis in een groot deel van Amsterdam
Daar en tegen is landbouwgrond in Groningen denk ik niet minder waard dan in Noord-Holland
Noorderling
@arie.j
En toch maakt verkaveling en ontwatering zeker wel uit bij de prijsvorming. Helemaal onderhoudsvrij is grond daarin niet.
Akkerbouw stopt er toch veelal 2000euro per 10jaar in om alles weer bij de tijd te brengen. Achteraf een gouden zet met de teeltvrije zones etc. Daarnaast meer werkbare dagen en hogere capaciteit.
Levert ook zomaar 1euro per meter extra op, net als dat een huis bijgehouden moet worden wil het wat opbrengen.

Regionaal zijn verschillen wel groot.
Woningen zijn in Groningen ook weer booming, sinds 2012-2015 woningen bijna over de kop ondanks dat de aarde nog steeds beeft. Sinds die periode is de grondprijs in akkerbouwgebieden verdubbeld en op de gras gronden stabiel gebleven.

Niet alles is te voorzien, maar wat schaars is houdt z'n prijs wel.
Waar 50jaar geleden grond werd gekocht zou deze gecorrigeerd op inflatie vandaag 15.000 euro kosten. Realiteit is een ton per ha.
weurding
@ted9 land was hier in gulden Tijd niet zo hoog dat je een leuke woning kocht voor 4 ha, denk zuidelijk wel
arie.j
Quote Reactie van @cjw73:
Melkboer16 en dat vermogen moet ook over genomen worden door de volgende generatie. Dus dat wordt een mega lening, en 30 jaar zwoegen om het terug te verdienen.

Waarom alles afgelost?
Bedrijven zijn tegenwoordig zo groot, en met zoveel land ,dat er voor een goede oude dag ook geld genoeg is bij niet alles aflossen.
+2
Frans1
@arie.j het kan lang niet meer gefinancierd worden, dat is een veel groter probleem. Er moet heel veel geschonken worden, onderschat dat maar niet
+2
Nevergiveup
@Frans1 Er word echt alles aan gedaan om de grond uit de landbouw te stelen , het is niet voor niets dat de overheid met list en bedrog aan het stelen en muiten is ...
De omgekeerde wereld in een schijnheilig "democratisch" land.
arie.j
Quote Reactie van @Frans1:
@arie.j het kan lang niet meer gefinancierd worden, dat is een veel groter probleem. Er moet heel veel geschonken worden, onderschat dat maar niet

Daar heb ik allemaal geen zicht op
Wel dat binnen één generatie van ongeveer 30 jaar het aantal melkveehouders meer is dan gehalveerd.
En bij de meerderheid overname niet aan de orde is geweest .
Verder zijn alle gevallen van overname ook verschillend.
Behalve de bedrijfsgrote en vermogenspositie zijn er nog meer dingen die bij een overname van belang zijn.
Zoals het leeftijdsverschil tussen vader en zoon, of er meer kinderen zijn en hoeveel enz.
Blijft vader er misschien nog tientallen jaren met vermogen en wat arbeid inzitten? of juist niet.
Mijn vader overleed vrij jong, 45 jaar oud, was wel een 16 jaar zelfstandig boer.
Maar huurde nog steeds van zijn vader. die 9 jaar later overleed
En ik zat op mijn15e jaar al in de onverdeelde boedel van de boerderij met broer en zus.
Waarmee ik maar wil zeggen dat overname overal verschillend is.
+1
Frans1
@Melkboer16 en hoe gaat jouw overnemer dat financieren?of geef je hem of haar alles en de rest een doekje om de mond af te vegen
robbies
@Frans1 daar denken ze niet over na. Wil je het eerlijk doen, moet je eigenlijk al bij het begin van je carrière nadenken over hoe je de boel gaat verdelen als je zelf op leeftijd komt. Heb je geen opvolger, dan krijg je het sowieso wel verdeeld.
Melkboer16
@Frans1 och waar een wil is is een weg. Er zal toch een meerwaarde-clausule moeten zijn. Ook weer niet te lang.
+4
Frans1
@Melkboer16 De meerwaardeclause maakt de schenking niet ongedaan, die is er alleen voor dat de schenking niet direkt te gelde gemaakt kan worden. Die wil van jou betekent alles 1 kant op schuiven. Niet leuk om te horen, wel realiteit
Koeien boertje
@Frans1 ook de enige mogelijkheid als je zo je bedrijf over laat nemen.
Ben toch blij dat het hier anders kan
Frans1
@Koeien boertje waar is hier?
pieta
@Frans1 Als je je eigen kind als opvolger alles op vrije markt niveau wil laten betalen dan kun je er beter niet aan beginnen.
spotmelker
@pieta Daar moet je oplossingen voor te vinden middels andere ondernemingsvormen. Ik weet niet precies hoe ze het doen maar hier in de buurt worden grote akkerbouw/bloembollenbedrijven nog steeds overgenomen/voortgezet door jonge ondernemers en o.b.v. actuele grondprijzen zou het niet moeten kunnen.
ntd79
@spotmelker schenkvrijstelling?
pieta
@spotmelker Wat NTD schrijft. Ook zullen de rendementen daar wel hoger liggen. Maar voor een ander weet ik het niet. Als het hier overgenomen moet worden tegen vrije waarde dan schat ik de financiering vlug ff op zomaar 6 a 7 euro per kg af te leveren melk.
ntd79
@pieta er was hier ooit een discussie over overname. Dat ging met name over de leeftijd. Ik blijf erbij, als je die keuze op je 30ste maakt, en je hebt daarvoor voornamelijk je tijd buiten het bedrijf besteed, wordt het idd lastig naar je broers en zussen en ouders moeten dan ook maar overtuigd zijn, dan wordt overname een knap lastig verhaal. Keiharde consequenties van niet weten wat je wilt. Als een opvolger op zijn 20 ste actief deelneemt in het bedrijf eventueel nog in combinatie met baan elders en je bewijst je een jaar of tien en ontlast je ouders die meer op leeftijd komen met het werk, dan moet er gewoon wat mogelijk zijn.
pieta
Quote Reactie van @ntd79:
als je die keuze op je 30ste maakt

Deels mee eens. Er zijn er ook van dertig die een vader hebben van 55. Bij mij zullen ze de keuze wel wat eerder moeten maken en/of het laten zien.
ntd79
@pieta als zelfs de fiscus ervan overtuigd is dat het niet mogelijk is om tegen vrije waarde over te nemen.....
Noorderling
Quote Reactie van @ntd79:
als zelfs de fiscus ervan overtuigd is dat het niet mogelijk is om tegen vrije waarde over te nemen.....

maar dat waardestijging belastingvrij is, heeft ook tot gevolg dat er misschien meer dan nodig, mensen hun heil daar gaan zoeken om te investeren en grondprijsstijging niets van doen heeft met rendement in de sector.
Zijn we uiteindelijk als niet stopper, beter af met onbelaste waardestijging, die je alleen bij verkoop af hoeft te tikken?
Ik denk het niet, dat grond nu 2/3 of misschien de helft van vandaag zou kosten zou financieel veel gezonder zijn. Dat er dan 1 of 3 miljoen minder dood kapitaal in je bedrijf zit betaal je ook geen rekeningen van.
+1
ntd79
@Noorderling heel eerlijk. Het houdt me niet zo bezig. Als het ooit aan de orde zou zijn, en ik heb een opvolger die zich heeft laten zien, en wij zijn overtuigd, dan willen we er een huis buitenaf uit, een x bedrag en een harmonieuze oplossing met andere kinderen, en als ik dan ook vrij ben om mee te werken als ik zin heb dan zal het ons een grote worst zijn of ik nu een veer laat van 2 of 6 miljoen.
Frans1
@pieta dat snap ik, maar vaak zijn er meer, dat is het punt. Met de alsmaar oplopende og prijzen schuurt dat steeds meer
pieta
@Frans1 Zonder wrijving geen glans. Maar als ouder heb je zelf toch ook inbreng. Er zit nog wat tussen eerlijk en alles naar één kind.
Noorderling
Quote Reactie van @pieta:
Maar als ouder heb je zelf toch ook inbreng. Er zit nog wat tussen eerlijk en alles naar één kind.

Het probleem is alleen dat je die waardestijging zelf niet in de hand hebt. Het is een gegeven waarmee je te dealen krijgt. Grondprijs is hier in minder dan 10 jaar over de kop gegaan omdat de industrie en pootgoed er flink aan loopt te trekken, niet omdat er in de melkveehouderij nu van de 10 jaar 7 klappers gemaakt zijn.

Alleen de financiële lasten van die waardestijging is al 15cent per kilo melk. Komt de huidige financiering er nog bij, laat staan wat er nog allemaal moet gebeuren om aan alle regels te voldoen en over 20 jaar nog een courant bedrijf te hebben. Heb ik het nog niet eens over grond erbij kopen. Zo kunnen wij beide ook niet helpen dat we 1-2miljoen aan fosfaat bijgeschreven hebben gekregen. Moet dat dan ook verdeeld worden?

Zonder die gunning kon mijn voorganger ook geen boer zijn, is in een generatie ook van 8000gulden naar 25.000euro gegaan. Dat was destijds ook veel geld met die rentestanden en kon ook niet 100% gefinancierd worden.
Dat dood kapitaal ben je grotendeels gewoon nodig, over verkoop kun je afspraken maken. Maar met het verdelen en terughuren van grond onder de kinderen weet je wel dat je de laatste generatie boer bent. Hoe verder je van elkaar af komt te staan, hoe minder emotie en gunning een rol krijgt.
+1
Frans1
@Noorderling 》》 Het probleem is alleen dat je die waardestijging zelf niet in de hand hebt. Het is een gegeven waarmee je te dealen krijgt. Grondprijs is hier in minder dan 10 jaar over de kop gegaan o《《《

Juist. Daar wringt de schoen. Als overnemer kun je hier niks aan doen, maar vergt overname een steeds grotere schenking
+1
Frans1
@pieta jij hebt duidelijk net voor de prijsexplosie overgenomen aan jouw stellingname te lezen. Ga nu eens na voor jouw eigen bedrijf hoe het moet als 1 van jouw kinderen voort wil zetten. Jullie hebben er meerdere zoals ik begrepen heb, en je hebt 60 ha eigendom onder je bedrijf als ik het goed heb. Zet nu eens uiteen hoe jij dit met huidige og prijzen fatsoenlijk wil gaan doen?
pieta
Quote Reactie van @Frans1:
duidelijk net voor de prijsexplosie overgenomen

Daar ben ik nog niet helemaal uit. Ik zou een eigen kind er een goed leven/inkomen bij gunnen. Dit zou ik ook aan de andere kinderen uitleggen. En dan zou het totaal niet eerlijk verdeeld worden maar wel naar mijn eigen zin. En ook voor de andere kinderen zou er dan een vroege vermogensoverdracht ouder-kind in moeten zitten.
Erco
@pieta Dat kon 15 jaar terug nog weet ik uit ervaring maar nu kan dat nooit meer. Nu zijn de landprijzen al gauw een 3-4 euro per kg melk meer waard geworden. Uitgaand van 20.000 kg melk per ha. Geeft aan hoe slecht het in de sector gaat. Geef maar weg voor 1/3 of nog minder van de werkelijke waarde. En dan zegt n meerwaarde clausule van maar een jaar of tien, vijftien geen ruk
pieta
@Erco Ik weet niet exact wanneer jij het overgenomen hebt maar toen ik het overnam (2008) was de grondprijs bij ons al door de 7 euro heen. En daar is nu nog steeds geen 3 a 4 euro bijgekomen. Toen ik het overnam kon het al niet tegen vrije waarde. Dan kon enkel bij een grondprijs van een 3 euro per m2. Het bedrijf wat ik indertijd overnam had voor overname al een financiering die ter hoogte lag dan de vrije waarde vd grond.
+2
harke
Dr is maar 1 oplossing.
Geef ons de kans om belastingvrij te kunnen emigreren
+3
Frans1
@harke Als je gewoon wat doorgerommeld hebt valt het met die belasting nog wel wat mee, als het daardoor niet kan wil je teveel😉
+1
jvt
@Frans1 Juist, blijft zuur, maar 1 x aftikken en het leed is geleden. Kan emigratie niet vanaf hangen,harke wil zijn voor nul gekregen fosfaatrechten duur verzilveren en daarover niet afrekenen, ja dan wil je teveel...
jan 10
Quote Reactie van @harke:
Dr is maar 1 oplossing.Geef ons de kans om belastingvrij te kunnen emigreren

Elders kan je veel goedkoper beginnen,en makkelijker boeren.
Aftikken ontkom je niet aan.

« Terug naar discussielijst

Deel ook jouw kennis en inzicht

De melkveehouderij staat bol van de ontwikkelingen. Elke dag worden er tientallen nieuwsberichten besproken en kennis gedeeld. Of je nu actief bijdraagt door foto's, video's, topics of reacties te plaatsen, of je zorgt er middels de stemknoppen voor dat de beste reactie naar boven borrelt.. Jouw kennis en inzicht m.b.t. de melkveehouderij kunnen deze site nét dat beetje beter maken. Maak ook een (gratis) account aan!

REACTIES
55
DEELNEMERS
29
WEERGAVES
0