Nederland kan bij het aanpakken van de stikstofcrisis niet om het onteigenen van boerenbedrijven heen. Dat constateert het Planbureau voor de Leefomgeving in een studie geschreven in opdracht van het kabinet. Boerenorganisaties LTO (landelijk) en ZLTO (Brabants) zijn sterk tegen onteigening. De LTO zegt 'juridisch alles uit de kast te willen halen' om onteigeningen tegen te houden.
Maandagochtend schreef de krant NRC dat de ministeries van Financiën en Landbouw vergevorderde plannen hebben om honderden boeren uit te kopen, maar als het nodig is ook te onteigenen. Op verzoek van de minsterraad werkten ambtenaren van de twee ministeries deze zomer gedetailleerde voorstellen uit,. Die zijn inmiddels doorgerekend in een rapport van het Planbureau voor de Leefomgeving.
Concreet zijn er twee manieren onderzocht waarmee de nieuwe regering de stikstofcrisis aan zou kunnen pakken. In beide varianten gaat het om ingrijpende operaties, waarmee vele miljarden zijn gemoeid. Volgens het Planbureau zou een stuk Nederland zo groot als twee keer de provincie Utrecht opnieuw ingericht moeten worden.
Lange procedures
In beide scenario's gaat het rijk boerenbedrijven onteigenen, schrijft het planbureau. De schrijvers waarschuwen ervoor dat dat kan leiden tot lange juridische procedures, precies het beeld dat de LTO in een eerste reactie al schetst. Volgens de LTO betekent het ook jarenlange onzekerheid voor boeren.
Het huidige kabinet heeft al tientallen miljoenen gereserveerd voor verschillende regelingen om boeren uit te kopen. In dat beleid staat tot nu toe de vrijwilligheid voorop. Dat leidde er ook toe dat tientallen varkensboeren die zich hadden aangemeld voor een uitkoopregeling, later hun medewerking weer introkken. De keus voor onteigening is een nieuwe stap waar de politici in de huidige coalitie zich tot nu toe ver van hebben gehouden.
Dertig miljard
Het planbureau komt met twee beleidsalternatieven. In het eerste - dat in tien jaar ongeveer 30 miljard kost - wordt een deel van Nederland opnieuw ingericht. Het planbureau verwijst nadrukkelijk ook naar het zuidelijke zandgebied waar ook een groot deel van Brabant onder valt. In dat gebied zou het bijna niet meer mogelijk zijn om aan veehouderij te doen zoals we die nu kennen; een groot deel van de koeienboeren op de zandgronden zou over moeten schakelen op 'natuurinclusieve kringlooplandbouw'.
In het tweede alternatief legt de overheid strenge stikstofplafonds op en mogen boeren zelf weten hoe ze daaraan voldoen. Die variant zou de overheid ongeveer 14 miljard kosten. De kosten voor de boeren zouden echter enorm stijgen.
Minder dieren
Beide scenario's werken, zegt het planbureau. Omdat de veestapel in beide gevallen met tientallen procenten krimpt, daalt ook de hoeveelheid stikstof flink. Dat is goed nieuws voor de Nederlandse natuur, die nu nog te lijden heeft van de stikstof. En daarmee is het ook goed nieuws voor de overheid, die beloofd heeft die natuurgebieden te beschermen en in stand te houden.
Beide scenario's hebben ook gevolgen voor het hele agrarische bedrijfsleven. Een krimp van de veestapel heeft ook gevolgen voor bijvoorbeeld leveranciers van voer en slachthuizen. Die krimp berekent het planbureau op tussen de vier en de zeven miljard euro.
Nog veel onzeker
De scenario's waarmee het Planbureau voor de Leefomgeving is gaan rekenen, zijn afkomstig van ambtenaren. Het verzoek om ze door te rekenen komt van het kabinet. Wat het kabinet met de plannen gaat doen, zou duidelijk moeten worden in het regeerakkoord.
Het planbureau stelt wel dat de opgave ongekend groot is. In beide varianten gaat het om budgetten en hoeveelheden land waarmee nog nooit op deze schaal is gewerkt. De berekeningen kennen dan ook veel onzekerheden.
Deel ook jouw kennis en inzicht
Hebben de thema's zomer , landbouw , lto , kopen , veehouderij , voer , onteigening , landbouwgrond , stikstof , natuur , brabant , bedrijfsleven , overheid , studie , varkensboeren , natuurgebieden , zlto , veestapel , schakelen , ammoniakrechten en stikstofcrisis geen geheimen voor jou? Dan kunnen we jouw kennis en inzicht goed gebruiken! Of je nu actief bijdraagt door foto's, video's, topics of reacties te plaatsen, of je zorgt er middels de stemknoppen voor dat de beste reactie naar boven borrelt.. Jouw kennis en inzicht m.b.t. de melkveehouderij kunnen deze site nét dat beetje beter maken. Maak ook een (gratis) account aan!
