Column Lauk Bouhuijzen : FDF; hoogste tijd voor bezinning

Dit paasweekeinde is een mooi moment voor het bestuur van FDF om eens na te denken over hoe het nu verder moet. De actiegroep verdient respect voor het anderhalf jaar geleden mobiliseren van grote groepen boeren, maar nu lijkt het wel of niemand meer weet hoe het precies verder moet.
Dat werd vooral afgelopen maanden steeds duidelijker. Op de dag dat FrieslandCampina slechte resultaten presenteerde riep FDF-voorzitter Mark van den Oever op om massaal te gaan demonstreren bij het hoofdkantoor van de zuivelgigant in Amersfoort. Nog diezelfde dag werd zijn oproep ingetrokken; te grote verdeeldheid onder de achterban. Kan een keer gebeuren, al had de Brabander beter tot tien kunnen tellen, maar daar bleef het niet bij.

Er werd ook opgeroepen om op verkiezingsdag 17 maart met trekkers bij stembureaus te gaan staan zodat de kiezers de grote ontevredenheid van de landbouw zouden zien. Een gevaarlijke oproep want vrij en ongestoord kunnen stemmen is een grondrecht. Gelukkig maar werd ook hier niets meer van enige actie gehoord. Hoogstens enkele boeren gingen met de trekkers naar hun stembureau maar dat deden ze altijd al.

Bombarie
Met veel bombarie werd daarna aangekondigd dat minister Kaag bij de politierechter wegens smaad aangeklaagd zou worden op de dag voor de verkiezingen. Zij moest meteen een schadevergoeding aftikken omdat zij FDF (onterecht) verweet dat die de deur van het Provinciehuis in Groningen had geramd. En dat was een LTO-actie die eigenlijk alleen in de provincie Groningen niet helemaal perfect verliep. Mede door de opstelling van het provinciebestuur trouwens. Na de aankondiging van deze rechtszaak bleef het opnieuw doodstil. Niemand weet eigenlijk of er wel een zaak is geweest en zo ja, wat daar dan de uitspraak van was.

Vervolgens werd het initiatief genomen om een nieuw Landbouw Collectief op te richten. Niks mis mee, maar gezien de gang van zaken rond het eerste Collectief (en vooral het einde daarvan) moet je dat voorzichtig doen. Eerst informeel polsen, beetje aftasten, zo werkt dat. Maar het FDF-bestuur publiceerde die uitnodiging aan onder meer LTO en NAJK op dezelfde dag al breeduit op de eigen site uit een oogpunt van volledige openheid naar de eigen achterban. Leuk die openheid, maar helaas werkt het niet als er zoveel gevoeligheden liggen uit het eerdere avontuur met het Landbouw Collectief.

Het resultaat lag dus voor de hand; zowel LTO als NAJK voelden zich voor het blok gezet en reageerden prompt afwijzend. Loyale aanhangers en sympathisanten van FDF die zich openlijk afvroegen of dit niet anders had gekund of gemoeten kregen intern de wind van voren; het is allemaal de schuld van LTO en NAJK.

Farmer Friendly
Dan een ander initiatief; het keurmerk Farmers Friendly. Deelname stond voor alle boeren open maar het werd toch vooral als een initiatief van FDF gezien. Op zich is het een prima uitgangspunt (en zeker belangrijk) om inkomens van boeren structureel te verbeteren. De manier waarop, met name die 3 procent van de omzet die supermarkten moesten storten in een fonds voor de boeren, leek qua uitvoering kansloos. Iedereen die dat zei, waaronder de agrarische media, deskundigen maar ook andere agrarische clubs, kreeg van FDF te horen dat de actiegroep het beter wist en dat de eigen strijders gelijk zouden krijgen.

Op de eigen site liet FDF een klok dreigend aftellen tot de uiterste datum 1 april. De koepel van supermarkten CBL reageerde kort daarvoor met een afwijzing (strijdig met kartelregels etc.) maar dat was uiteraard voor de vorm. Al in de eerste bijeenkomsten vorig jaar over Farmers Friendly wist de koepel dat natuurlijk ook al. Om nieuwe blokkades van distributiecentra te voorkomen zoals in december werd FDF keurig tot bijna de laatste dag aan het lijntje gehouden door de uitgekiende vertegenwoordigers van de Nederlandse supermarkten. Nadat het ultimatum 1 april verstreek bleef het opnieuw stil bij FDF. Wel sprak voorzitter Mark van den Oever in een wat vage vlog over een nieuwe bijeenkomst. Doel daarvan Farmers Friendly, het verdienmodel van Sjaak van der Tak van LTO of allebei. Dat gesprek in Utrecht afgelopen vrijdag, waarbij zo’n 30 FDF-sympathisanten verschenen bij het motel, leverde weinig op behalve een nieuw uitstel van twee maanden. En in een nieuwe vlog van Mark van den Oever ging het vooral om de rol van LTO-voorzitter Sjaak van der Tak en amper over die van het CBL en Farmers Friendly.

Ook dat past in de groeiende rij van vaak ondoordachte aankondigingen, oproepen en waarschuwingen van de actiegroep die uiteindelijk tot weinig of niets leidden. Het is natuurlijk leuk om t-shirts met de tekst ‘Boerinnen met lef’ te verkopen of borden met ‘Omtzigt for president’ in weilanden te zetten, maar wat levert dat een boer op?

Bezinnen
Voor het FDF-bestuur is het de hoogste tijd om zich te bezinnen; willen we een serieuze club worden om succesvol de boerenbelangen te behartigen? Met daarbij zo nodig een stevige en vooral doordachte trekkerdemonstratie op z’n tijd?

Of worden we een actiegroep die steeds van alles roept, weinig of niets voor elkaar krijgt en die door veel landelijke media, politici en opiniemakers vooral als de hooligans van de landbouw worden gezien?

Nog steeds heeft FDF een flinke achterban met vooral veel jonge boeren, al blijft onduidelijk hoe groot die nu eigenlijk precies is. Het is ironisch dat LTO vaak het verwijt krijgt dat er geheimzinnig wordt gedaan over het aantal leden maar dat FDF nu precies hetzelfde doet. Niemand weet namelijk hoe groot de aangesloten FDF-achterban is.

Het momentum van de grote en massale demonstraties in 2019 is in ieder geval grotendeels verdwenen. Nu wordt het de hoogste tijd voor bezinning; hoe moet een toekomstbestendige FDF nieuwe stijl eruit gaan zien?