Een verdienmodel voor onze kringloop ambassadeur

Ik begreep dat het debat van afgelopen week tussen Tjeerd en Jan Cees een aantal onbeantwoorde vragen opleverde, onder andere het verdienmodel kwam meneer de groot niet zo erg uit.

Dit deed me weer denken aan de landbouw visie van Schouten, dit was ook allemaal erg veel 'kringloop landbouw' en weinig verdien model. Toen deze verscheen heb ik haar onderstaande brief gestuurd. Op een of andere wazige reden nooit inhoudelijk reactie op gehad. misschien zit ik fout in de gedachte gang.......???

Betreft: Verdienmodel kringlooplandbouw

Geachte minister Schouten,

Als jonge biologische melkveehouder volg ik de actualiteiten rondom de vernieuwde landbouwvisie en transitie naar kringloop landbouw op de voet. Afgelopen dagen heeft de politiek haar waardering kenbaar gemaakt naar de agrarische sector en steun betuigd voor betere prijzen van de producten die deze sector levert. Voor het gangbare product dat geleverd wordt op de wereldmarkt is het al niet eenvoudig om een kostprijs dekkende prijs te krijgen. Als biologisch melkveehouder weet ik dat dit ook geldt voor de producten die vallen onder kringlooplandbouw.

Vanuit de politiek en ministerie wordt er veel gesproken over de transitie naar kringloop landbouw en dat deze transitie kansen biedt voor de sector. Echter een massaal overschakelen naar deze vorm van landbouw is ter gelijker tijd een bedreiging voor de prijsstelling van deze producten. De markt van vraag en aanbod wordt immers uit balans gebracht waardoor de prijzen op de vrije markt zullen dalen. Dit is een probleem voor boeren die deze transitie gaan doormaken maar ook voor de al reeds bestaande kringloop boeren. De huidige markt van biologische producten bedraagt momenteel tussen de 3 en 5 %. Als we dat vergelijken met het aantal zetels die politieke partijen hebben die deze vorm van landbouw een warm hart toe dragen is dat een enorm gat.

De vorige grote landbouw transitie onder leiding van uw voorganger Mansholt werd een succes omdat er een gegarandeerde markt/ prijs was voor landbouw producten. De transitie die we in de nabije toekomst willen maken kan en zal alleen slagen als dit weer het geval is. Dit vraag de burger/consument haar verantwoordelijkheid te nemen voor de keuzes die ze maakt in het stemhokje.
We leven in een vrij land waar we ook een vrije markt hebben. Dit is een groot goed maar ook een van de bedreigingen van een succesvolle transitie naar kringloop landbouw. Vanuit deze probleem stelling zou ik een mogelijke oplossing willen aandragen voor dit gestelde probleem.

Bij iedere transitie is het belangrijk om een eind doel voor ogen te hebben. Zo ook bij deze landbouw transitie. Melk vlees groente of andere producten die voortkomen uit kringloop landbouw moeten voldoen aan vooraf gestelde voorwaarden. Anders loopt de agrarische sector het risico dat hen een toekomst wordt voorgehouden waarbij de eisen steeds verder worden aangescherpt. Als het eind doel per product helder en inzichtelijk is, is ook vast te stellen hoeveel hoger deze kostprijs is.

Binnen de landbouw kennen we al jaren het systeem van een termijn markt. Producten die nog geproduceerd worden kunnen van te voren verkocht worden voor een vast gestelde prijs. Wanneer een kopende partij dit recht (derivaat)koopt, koopt hij het recht om het product voor de vooraf gestelde prijs te kopen. Dit recht is ook verhandelbaar totdat het lever moment aanbreekt. Als de marktprijs op het moment van leveren verschilt met deze prijs wordt het verschil betaald door de kopende of verkopende partij. Bij een lagere markprijs compenseert de kopende partij en bij een hogere markt prijs de verkopende. Op deze manier weet de producent en koper van te voren waar hij aan toe is.
Wellicht is het een mogelijkheid om ook een termijn markt voor kringlooplandbouw producten te openen. De partijen die actief zijn op deze markt zijn naast de verkopende partijen (agrariërs) de inkoop organisaties van supermarkten en horeca. Ook de overheid heeft op deze markt een rol, zij koopt de derivaten gegarandeerd voor de kostprijs+ op. Dit alleen als de inkooporganisaties het af laten weten Hierdoor ontstaat een gegarandeerde prijs. Dit waarde papier kan de overheid ook weer door verkopen mocht de markt groeien. Het is geen staats steun want de overheid koopt wel vaker waarde papier.

Uiteraard is het verstandig om deze markt gecontroleerd te laten groeien. Ook moet de hogere kostprijs voor kringlooplandbouw producten jaarlijks geïndexeerd worden. Het risico is dat inkopers het af laten weten om deze producten te kopen en de schappen in de supermarkten vol te leggen met deze producten. In dat geval blijft de overheid met teveel waardeloos waarde papier zitten en worden de kringlooplandbouw producten gewoon als gangbaar verkocht. De overheid zal op dat moment de inkopers eerder op hun verantwoordelijkheid aanspreken omdat ze verliest op het waarde papier. Op deze manier wordt de kringloop landbouwer geen speelbal van de supermarkten bij over aanbod. In het gunstigste geval wint de overheid aan haar waarde papier en de burger/consument neemt haar verantwoordelijkheid bij het schap of via de belastingen.

Samenvattend, het geloof dat bij de verschillende politieke partijen leeft dat kringlooplandbouw de toekomst heeft kan op deze manier zonder risico voor overheid en boer waar gemaakt worden. Als de overheid en politiek bang is dat het op deze manier te veel geld gaat kosten waarom zal de boer dan de stap maken?

Ik hoop dat dit een oplossing of denk richting kan zijn voor het inkomensvraagstuk van onze sector.