Beter goede zuivel dan goedkope zuivel Hein Schumacher

Royal FrieslandCampina heeft een roerige tijd achter de rug. Topman Hein Schumacher (48) is pas sinds vorig jaar ceo bij de zuivelreus, maar hij heeft nu al meer meegemaakt dan menig bestuursvoorzitter tijdens een hele zittingsperiode.

Een nieuwe strategie, ontevreden weglopende melkveehouders, snel veranderend consumentengedrag en dalende prijzen voor basisproducten als melk en melkpoeder. De winst daalde in 2018 voor de tweede jaar op rij. En de melkprijs zakte in een jaar tijd met drie cent per kilo.

Bij een coöperatie als FrieslandCampina, waarvan ruim 18.000 melkveehouders lid zijn, is dan een ding duidelijk: de achterban gaat mokken. Uiteindelijk heeft zelfs een recordaantal van vierhonderd melkveehouders hun lidmaatschap opgezegd en zochten ergens anders een onderkomen, met name bij Royal A-ware.

„Ik vind het jammer dat er leden zijn weggelopen, maar een coöperatie is geen schuilplaats. Daar waar de marges niet meer toereikend zijn, moet je ingrijpen.”

FrieslandCampina heeft boeren een enorme duurzaamheidseis opgelegd. Melkveehouders zien dat als bemoeienis met hun bedrijfsvoering. Was het verstandig?

„Wij hebben geen eis opgelegd maar een nieuwe publieke standaard willen zetten in Nederland. Met het onafhankelijke keurmerk On the way to PlanetProof willen we rekening houdend met milieu, dierenwelzijn en biodiversiteit een hoogwaardig product leveren. We hebben met het Wereld Natuur Fonds de biodiversiteitsmonitor opgericht om voortgang te meten. Ik constateer dat daar wat moet gebeuren en een grote meerderheid van onze leden ondersteunt het.”

U legt uw leden een duurzaamheidseis op, maar u reageerde bijna getergd op het D66-voorstel om de veestapel te halveren.

„Ik sta achter de klimaatdoelen van Parijs, maar ik sta ook achter een goede levensvatbare sector. Een generieke maatregel als zomaar een halvering van de veestapel helpt de klimaatdoelen niet realiseren en helpt de bedrijfstak niet. Zuivel groeit wereldwijd 2%, dat is een natuurlijk proces. Voor elke koe in Nederland worden in andere landen soms drie koeien gehouden. Onze leden hebben afgelopen tien jaar al veel gedaan om de stikstofuitstoot te verminderen. De CO2-uitstoot is met 20% verminderd. We moeten ervoor zorgen dat onze producten op een manier worden geproduceerd die goed is voor de mens en voor de natuur. Daar werken we continu aan.”

U heeft bij Ahold, Unilever en Kraft Heinz gezeten, grote beursgenoteerde ondernemingen. Is een coöperatie nog wel van deze tijd?

„Ik zie een coöperatie in deze tijd juist als een enorm voordeel. We hebben nu namelijk een groter deel van de keten bij elkaar. Ja, het is anders dan bij Ahold of Unilever. Het is wel gebeurd dat ik de ene dag in Afrika stond, wat eigenlijk overeenkomt met het werk dat ik bij Unilever en KraftHeinz deed en de volgende dag stond ik in zaaltje in Twente met leden-melkveehouders. Maar dat maakt het werk ook aantrekkelijk. Het klopt dat sommige besluiten langer duren. Bij een beursgenoteerde onderneming roep je een aandeelhoudersvergadering bij elkaar en bij een coöperatie moet je alle leden meekrijgen. Maar dat weegt niet op tegen de voordelen. Dit zorgt veel meer voor een langetermijnbenadering.”

Het helpt dat u het gelijk van de maatregelen aan uw zijde hebt gekregen.

„Je bedoelt dat de marges weer stijgen? Ja, het is natuurlijk mooi meegenomen als je ziet dat producten beter renderen. Wij kunnen niet de laagste kostenproducent zijn en concurreren tegen bijvoorbeeld een Amerikaanse melkveehouder met 15.000 koeien. Wij hebben de beste boeren ter wereld die ongelofelijk duurzaam werken en de hoogste voedingswaarde produceren. Daar kunnen wij op concurreren.”

U voelt daarbij waarschijnlijk ook de druk van consumenten en supermarkten, zoals Jumbo, dat heeft aangekondigd dat het in 2020 alleen nog weidemelk in zijn schappen wil?

„De wensen van de consument en de supermarkt veranderen snel. We zien een afnemende belangstelling voor basisproducten als een gewoon glas melk of melkpoeder. Daarvoor in de plaats komen bijvoorbeeld proteïnerijke producten, zoals sportproducten. We zien een toename op snackgebied en we signaleren een snelle opkomst van zuivelproducten bij koffieketens. Dat laagje melkschuim op de koffie bij die ketens, je kent dat wel. Een heel mooi product. (lachend) Je kunt je afvragen of je daar melk of koffie drinkt.”

En FrieslandCampina doet veel overnames in de kaassector. Eind vorig jaar deed nog u de acquisitie van de Amerikaanse kaasimporteur Jana Foods. U gelooft erg in kaas?

„Ja, meer dan de helft van onze melk gaat inmiddels in kaas. Je hebt dan ook tien kilo melk nodig om één kilo kaas te produceren. Maar kaas groeit inderdaad wereldwijd. We hebben Parrano overgenomen. Dat is kaas die je over de spaghetti doet. Parrano groeit 30%. In kaas zit ook puur plezier. Je kunt kaas de hele dag door eten. Bij het ontbijt of de lunch op een boterham, in de salade, bij het avondeten in de pasta en ’s avonds nog eens als hapje.”

Ziet u ook veranderingen op deze markt?

„We zien ook hier een slag naar gezondheid. Zo hebben we een mooie gezondheidsslag gemaakt met Milner. Verder zie je een hang bij de consument naar streekgebonden producten en daar spelen we ook op in met bijvoorbeeld de natuurgerijpte oude kaas als Rotterdamse Oude en van Skylger, een kaas van Terschelling. Bij de hele zuivel zie je een beweging naar een korte keten en producten uit de regio. Wij kunnen dat gelukkig doen, want onze boeren zitten overal.”