Alarmbellen rinkelen rond inteelt Holsteins

Pieter Stokkermans/ nieuwe Oogst
06 jul 2019 om 10:45uur




De genetische variatie binnen het Holstein-ras neemt in snel tempo af. Vooral in de Verenigde Staten is het verwantschap tussen koeien te hoog. De eerste maanden van dit jaar is dit 8 procent, terwijl 6,25 het maximum is, wil je geen problemen krijgen.
Dat stelde onderzoeker Les Hansen van de Universiteit van Minnesota dinsdag in Gilze-Rijen, tijdens de Procross Summit. 'In 2000 was het gemiddelde inteeltpercentage nog 4,5. Bij een vader-dochterparing komt het inteeltpercentage op 25 procent.'
Een belangrijke oorzaak van het hogere inteeltpercentage is volgens Hansen genomic selection. Hier worden de beste dieren geselecteerd op basis van DNA-onderzoek. Dat maakt bepaalde genetica erg gewild, stelt ook de Amerikaanse melkveehouder Ben Anderson van Seagull Bay.
'Hoofd boven water houden'
'In ons land heb je een aantal ki-organisaties. Zij moeten hun bedrijf op deze vrije markt boven water houden. Dat kan enkel met genetica waar vraag naar is. Dat is voor deze bedrijven reden om dezelfde genetica in te zetten als andere bedrijven. Ki-organisaties hebben niets aan de inzet van stieren waar geen vraag naar is, ook al zijn die stieren wellicht interessant, met het oog op weinig inteelt en het behoud van het ras', vertelt Anderson.
Een ander nadeel van genomic selection is dat de verwantschap tussen broers hoger is, laat professor Giovanni Bittante van de universiteit van Padua weten.
Volle broers
'Twee stieren die volle broers zijn, hebben 50 procent van de genetica gemeen. Maar door op bepaalde genetische eigenschappen te selecteren, is de verwantschap veel hoger. Het is mogelijk om van tientallen broers de twee die het best bij een fokdoel passen te selecteren. Zij hebben daarbij meer erfelijke overeenkomsten dan twee willekeurige broers.'
Daarnaast wordt de inteelt versterkt door de inzet van gesekst sperma op de pinken. In de Verenigde Staten insemineren veel melkveehouders het melkvee met vleesstiersperma. Pinken zorgen voor de volgende generatie. 'De pinken hebben genetisch gezien vaak meer overeenkomsten met de vaak jonge stier dan een wat oudere koe. Dit draagt ook bij aan meer inteelt', vertelt Hansen.
De gevolgen van inteelt zijn volgens Hansen groot. Zo komt hierdoor meer vroege embryonale sterfte en doodgeboorte voor. Is het tij nog te keren? Lastig, stelt Hansen. 'Dezelfde koers richting verenging van de genetica gaat gewoon verder, terwijl voor fokkerij juist genetische variatie van belang is.'